مقايسه اثربخشي مداخلات روان آموزشي حضوري و مجازي مبتني بر نظريه پذيرش و تعهد بر مسئوليت‌پذيري نوجوانان در دوران پسا كرونا

پيشينه و اهداف: تعطيل كردن مدارس و قرنطينه كردن خانگي به سبب شيوع بيماري مسري مانند كوويد – 19 بر سلامت جسمي و رواني نوجوانان تأثيرگذار بوده است. دوره نوجواني دوره‌اي از رشد است كه در آن برقراري روابط صميمانه اهميت بسياري دارد. در جوامع امروزي نقش خانواده و مدرسه در تكوين شخصيت دانش‌آموزان، نقشي تعيين‌كننده و بنيادي است؛ چراكه با پيچيده شدن مسائل اجتماعي و فرهنگي و پيشرفت تكنولوژي كارآيي اين نقش در تكوين شخصيت تا حدودي كاهش پيدا كرده است. ويروس كرونا و خانه‌نشيني نوجوانان نيز اين مسأله را دامن زده است. يكي از مسائل تربيت كه در عملكرد و روحيه افراد نقش تعيين‌كننده‌اي دارد؛ اصل مسئوليت‌پذيري است. پژوهش‌ها نشان مي‌دهند كه مسئوليت‌پذيري را مي‌توان با استفاده از روش‌هاي مؤثر مداخله‌اي ارتقا داد. يكي از مداخله‌هاي مناسب در اين زمينه، مداخلات روان-آموزشي گروهي است كه نه آموزش صرف است و نه مشاوره صرف؛  در اين تحقيق مداخلات گروه‌هاي روان‌آموزشي از طريق يكي از روش‌هاي درمان شناختي و رفتاري به نام درمان مبتني بر پذيرش و تعهد (ACT) اجرا شد.روش‌ها‌: اين پژوهش نيمه آزمايشي و به سبب وجود گروه آزمايش و گروه گواه از طرح پيش‌آزمون- پس‌آزمون  بود. جامعه آماري در اين پژوهش شامل كليه دانش‌آموزان مقطع متوسطه اول پسرانه است كه در سال تحصيلي  1401-1400 در مدارس دولتي شهر اراك مشغول به تحصيل بوده‌اند. افراد ‌‌به‌صورت نمونه‌گيري تصادفي خوشه‌اي سه مرحله‌اي از جامعه مورد نظر انتخاب شده و در سه گروه( آزمايش حضوري، آزمايش مجازي و كنترل) به‌صورت تصادفي جايگزين شدند. داده‌هاي مورد نياز براي اين پژوهش به‌وسيله مقياس مسئوليت‌پذيري پرسش‌نامه روانشناختي كاليفرنيا (CPI) (1978)، جمع‌آوري شد. داده‌هاي پژوهش با استفاده از نرم‌افزار 24 Spss و با روش تحليل كوواريانس چند متغيره مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.يافته‌ها:  نتايج نشان داد كه مداخلات روان آموزشي گروهي حضوري مبتني بر پذيرش و تعهد بر مسئوليت‌پذيري نوجوانان پس از پاندمي كوويد 19 مؤثر بوده است ( 0.05 P). مداخلات روان آموزشي گروهي مجازي مبتني بر پذيرش و تعهد نيز بر مسئوليت‌پذيري نوجوانان پس از پاندمي كوويد 19 مؤثر بوده است ( 0.05 P) و بين اثربخشي مداخلات روان آموزشي گروهي حضوري و مجازي مبتني بر پذيرش و تعهد بر مسئوليت‌پذيري نوجوانان پس از پاندمي كوويد 19 تفاوت معناداري وجود دارد.نتيجه‌گيري: هدف پژوهش حاضر تعيين مقايسه اثربخشي مداخلات روان آموزشي گروهي حضوري و مجازي مبتني بر نظريه پذيرش و تعهد بر مسئوليت‌پذيري در نوجوانان در دوران پسا كرونا بود. يافته‌هاي اين پژوهش حاكي از اثربخشي مداخلات روان آموزشي گروهي حضوري و مجازي مبتني بر نظريه پذيرش و تعهد بر افزايش مسئوليت‌پذيري در نوجوانان در دوران پساكرونا بود( P 0.01 ). بنابراين، پيشنهاد مي‌شود مشاوران مدرسه و درمانگران در كار با دانش‌آموزان از رويكرد مبتني بر پذيرش و تعهد به‌عنوان رويكرد آموزشي روانشناختي گروهي مناسب جهت افزايش سطح سازگاري روانشناختي و مسئوليت‌پذيري آنها كمك بگيرند.