احكام و مباني شأن و كفويت در فقه از ديدگاه مذاهب خمسه و امام خميني

No English title

شأن و شخصيت انسان به عنوان يكي از موضوعات اجتماعي، هم در فقه اسلامي و هم در منابع اخلاقي مورد توجه قرار گرفته است؛ چرا كه خيلي از مسائلي كه براي شخص اتفاق مي يافتد، ممكن است بسته به شأن او حكمش فرق كند. واژه شأن اگر چه در آيات قرآن به امور بزرگ و كارهاي عظيم معنا شده ، اما در لغت نامه ها با كفويت و گاهي با شخصيت هم معني ترجمه شده است. مسئله شأن در امور فقهي به عنوان نمونه در موارد حج رفتن، مورد توجه فقها بوده چرا كه زيارت خانه خدا، شرايطي دارد كه بايد رعايت شود از جمله وسيله رفتن به حج كه در مورد افراد مختلف با توجه به شأنيت آنها فرق دارد و همچنين شأنيت گيرندگان خمس و زكات و يا شأنيت در امر ازدواج و ... . در صله رحم هم كه به عنوان يكي از اصول اخلاقي دين مبين اسلام مطرح است، بايد شأنيت فرد مورد توجه قرار بگيرد. از نظر حقوقي نيز بحث شأنيت در مجازات و حكم قاضي در دادگاه مطرح مي‌شود. يكي ديگر از جاهايي كه بايد شأن انسان‌ها رعايت شود، اموري است كه مسئولين جامعه براي ساماندهي وضع اقتصادي كشور از آن بهره مي‌برند. مثلاً كمك‌هايي كه دولت به مردم مي‌كند كه بايد احترام مردم جامعه حفظ شود. از بين فقها، امام خميني(ره) نظراتي در مورد كرامت انسان‌ها دارند كه اين مقاله بيشتر مبتني بر سخنان ايشان مي‌باشد. اين مقاله توصيفي تحليلي بوده و با استفاده از روش كتابخانه اي به بررسي شأنيت پرداخته است. نتايج مقاله بيانگر اين امر است كه امام خميني(ره) معتقد به رعايت شأن اجتماعي انسان به عنوان يك موجود اجتماعي و داراي هويّت و شخصيت ذاتي مي‌باشد. براين اساس، ديدگاه امام خميني (ره) بر رعايت شأن زوجه در غايات نكاح، شأن گيرنده زكات و خمس و صدقات در گرفتن صدقات، شأن حاجي در سفر به حج، شأن فرد در رفت و آمدهاي روزمره و صله رحم دلالت داشته است.

No English abstract