كنكاشي در قاعده فقهي احتياط در آبرو

No English title

آبروي انسان‌ها از مهم‌ترين امور در نزد بشر، قوانين موضوعه و شرع مقدس به شمار مي‌رود، ازاين‌رو اهميت بسيار زيادي در تشريع شرعي و تقنين عرفي و تعاملات اجتماعي دارد. قاعده فقهي احتياط در آبرو كه از قوانين معروف و مشهور در نزد فقهاي اسلامي به حساب مي‌آيد در راستاي همين اهميت قرار دارد. هر چند فقهاء در مسائل گوناگوني به شكل‌هاي متفاوت به قاعده فقهي احتياط در آبرو تمسك مي‌كنند؛ ولي تا كنون هيچ اثر مستقلي ـ اعم از كتاب، پايان‌نامه و مقاله ـ درباره اين قاعده به نگارش در نيامده است، برهمين‌اساس اين مقاله علمي با بهره بردن از روش تحقيق توصيفي ـ تحليلي ـ انتقادي و اسناد كتابخانه‌اي و در چارچوب مباني و موازين فقهي به بررسي مفاد، مستندات، قلمرو و امور ديگر مرتبط با اين قاعده فقهي مي‌پردازد. دليل اصلي براي قاعده فقهي احتياط در آبرو حكم مستقل عقل به شمار آمده و ادله ديگر ـ از جمله اجماع، اهتمام خاص شرع مقدس، قاعده احترام، سيره متشرعه، اصل احتياط و سيره شارع مقدس ـ به ‌عنوان مؤيد حكم مستقل عقل به حساب مي‌آيند، بنابراين حكم شرع مقدس در اين باره از باب ارشاد به حكم مستقل عقل و امضاي بناي عقلاي جهان است و شرع مقدس جعل و تأسيس مستقلي در اين زمينه ندارد. اين قاعده فقهي در هم شبهه‌هاي حكمي و هم شبهه‌هاي موضوعي و درباره هم مسلمانان و هم كافران غيرحربي جريان دارد. اصالت اباحه درباره آبروي انسان‌ها جريان ندارد؛ زيرا اصل اباحه در جايي جريان دارد كه موضوع برحسب طبيعت خودش محكوم به اباحه باشد و در حرمت آن به ‌دليل عروض عوارض خارجي شك شود. همچنين اين اصل در جايي جريان دارد كه عقل استقلال به قبح آن نداشته باشد، در حالي ‌كه اصل در آبروي انسان‌ها بر حرمت است و عقل در آبروي انسان‌ها حكم به قبح اقدام در صورت نداشتن ‌علم مي‌دهد.

No English abstract