ارزيابي پايداري عملكرد شكر سفيد برخي ارقام چغندرقند آزادسازي شده تجاري در ايران از سال 1390 تا 1399

اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﭘﺎﯾﺪاري آن در ﻃﯿﻔﯽ از ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻫﺪف، ﯾﮑﯽ از اﺻﻠﯽﺗﺮﯾﻦ اﻫـﺪاف ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻫـﺎي ﺑـﻪ ﻧـﮋادي ﻣﺤﺼـﻮﻻت زراﻋﯽ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﭘﺎﯾﺪاري ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷﮑﺮ ﻧﻪ رﻗﻢ ﭼﻐﻨﺪرﻗﻨﺪ آزادﺳﺎزي ﺷﺪه ﺗﺠﺎري در اﯾﺮان از ﺳﺎل 1390 ﺗـﺎ ﺳـﺎل 1399 ﺑـﻪ ﻫﻤﺮاه ﯾﮏ ﺷﺎﻫﺪ ﺧﺎرﺟﯽ در ﺷﺶ اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺸـﺎورزي اردﺑﯿـﻞ، ﮐـﺮج، ﮐﺮﻣﺎﻧﺸـﺎه، ﻣﺸـﻬﺪ، ﻣﯿﺎﻧـﺪوآب و ﻣﻐـﺎن در ﻗﺎﻟـﺐ ﻃـﺮح ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺎ ﭼﻬﺎر ﺗﮑﺮار ﺑﻪ ﻣﺪت ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﻣﺘﻮاﻟﯽ 1396-1397 ﺗﺎ 1399-1400 ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﯽ و ارزﯾـﺎﺑﯽ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ. ﺗﺠﺰﯾﻪ وارﯾﺎﻧﺲ ﻣﺮﮐﺐ داده ﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ اﺛﺮ ﺳﺎل، ﻣﮑﺎن و ژﻧﻮﺗﯿﭗ و ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶﻫﺎي ﺳﺎل × ﻣﮑﺎن، ژﻧﻮﺗﯿﭗ × ﺳﺎل، ژﻧﻮﺗﯿـﭗ × ﻣﮑـﺎن و ژﻧﻮﺗﯿﭗ × ﺳﺎل × ﻣﮑﺎن ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷﮑﺮ ﺳﻔﯿﺪ 0.01 ≤ p ﻣﻌﻨﯽ دار ﺑﻮد. ﺗﺠﺰﯾﻪ اﺛﺮ ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶ ژﻧﻮﺗﯿﭗ × ﻣﺤﯿﻂ ﻧﺸﺎن داد ﮐـﻪ ﻫﻔـﺖ ﻣﺆﻟﻔـﻪ اول ﻣﻌﻨﯽدار 0.01 ≤ p ﺑﻮدﻧﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺎيﭘﻼت AMMI1 ارﻗﺎم آﺳﯿﺎ، ﺷﮑﻮﻓﺎ و آرﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﭘﺎﯾـﺪارﺗﺮﯾﻦ ارﻗـﺎم ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺪل ﺧﻄﯽ ﻣﺨﻠﻮط ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ اﺛﺮ ژﻧﻮﺗﯿﭗ و ﺑﺮﻫﻤﮑﻨﺶ ژﻧﻮﺗﯿـﭗ × ﻣﺤـﯿﻂ ﻣﻌﻨـﯽدار 0.01 ≤ p ﺑـﻮد. ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﻣـﺪل BLUP ارﻗﺎم ﭘﺮﻓﮑﺘﺎ، آﺳﯿﺎ و ﺷﮑﻮﻓﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ داراي ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽﺷﺪه ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷـﮑﺮ ﺳـﻔﯿﺪ ﺑﻮدﻧـﺪ. ﺑـﺎيﭘﻼت ﻋﻤﻠﮑـﺮد ﺷﮑﺮ ﺳﻔﯿﺪ ﺑﺎ ﺷﺎﺧﺺ WAASB ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ارﻗﺎم آﺳﯿﺎ، آرﺗﺎ و ﺷﮑﻮﻓﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﭘﺎﯾﺪاري ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷـﮑﺮ ﺳـﻔﯿﺪ، ارزش ﻋﻤﻠﮑـﺮد ﺷـﮑﺮ ﺳـﻔﯿﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﮐﻞ داﺷﺘﻨﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺮوهﺑﻨﺪي ارﻗﺎم از ﻧﻈﺮ ﺷﺎﺧﺺ WAASB ﺑـﻪ ﻋﻤﻠﮑـﺮد ﺷـﮑﺮ ﺳـﻔﯿﺪ، ارﻗـﺎم آرﺗـﺎ، آﺳـﯿﺎ و ﺷـﮑﻮﻓﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان ارﻗﺎم ﺑﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷﮑﺮ ﺳﻔﯿﺪ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﺪار ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ. رﺗﺒﻪﺑﻨﺪي و ﮔﺰﯾﻨﺶ ﻫﻢزﻣﺎن ارﻗـﺎم ﺑـﺮاي ﺷـﺎﺧﺺ ﭘﺎﯾـﺪاري WAASB و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷﮑﺮﺳﻔﯿﺪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺖ، ﺑﻪﻃﻮري ﮐﻪ رﻗﻢ آﺳﯿﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ WAASBY و ﭘـﺲ از آن ارﻗـﺎم ﺷـﮑﻮﻓﺎ و آرﺗـﺎ در رﺗﺒﻪ ﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ارﻗﺎم آﺳﯿﺎ، ﺷﮑﻮﻓﺎ و آرﺗﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان ارﻗﺎم ﺑﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷﮑﺮ ﺳﻔﯿﺪ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﺪار ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ.