خانواده در ميان ذهنيت دانشجويان دانشگاه‌هاي تهران؛ مطالعه‌اي كيفي

ذهنيت دانشجويان دانشگاه‌هاي تهران نسبت‌به مناسبات ميان جنسيتي در خانواده و تصورات و انتظارات آنان از خانوادۀ مطلوب خود موضوع اين تحقيق است. رويكرد روش‌شناختي پژوهش حاضر، رويكردي كيفي است. از ميان دانشجويان سه دانشگاه تهران، اميركبير و الزهرا با 32 دانشجوي دختر و پسر در خرداد و تير 1399 مصاحبۀ نيمه‌ساختاريافته انجام شد. داده‌هاي به‌دست‌آمده با روش تحليل تماتيك بررسي شدند. يافته‌هاي پژوهش در سه محور انتظارات از زندگي مشترك، هرم قدرت در خانواده و تقسيم جنسي كار خانگي نشان مي‌دهند كه دختران و اغلب پسران مشاركت‌كننده در پژوهش به خانواده نگاهي مثبت دارند و آن را مأمن آرامش‌بخشي مي‌خواهند كه فرصت‌هاي رشد و بالندگي را براي اعضايش فراهم كند. بخش مهمي از مشاركت‌كنندگان به خانوادۀ‌ پدرسالار نقد دارند و براي خود خانوادۀ برابرتر مطالبه مي‌كنند. رابطۀ فرادست ـ فرودست مردانه ـ زنانه در جنبه‌هاي مهمي از زندگي براي بخش مهمي از مشاركت‌كنندگان مورد ترديد واقع شده است، گرچه اين گرايش همچنان در ميان بخشي از مشاركت‌كنندگان وجود دارد. درنهايت مي‌توان دال مركزي يافته‌هاي تحقيق را ابهام هنجاري در نگرش دانشجويان نسبت‌به خانواده دانست. آن‌ها الگوي خانوادۀ پدرسالار را نقد مي‌كنند، اما در شناخت و پذيرش الزامات خانوادۀ مدني با ابهام روبه‌رو هستند. اين ابهام مختص دانشجويان نيست و بخشي از تغييرات بزرگ‌تر در مناسبات جنسيتي و الگوي خانواده در ايران امروز است.