استقرار نظام جانشين‌پروري مديريت در دانشگاه: مبتني بر رويكرد نظريه‌ داده‌بنياد

با توجه به نقش خطير نظام آموزشي در جامعه و تنوع خدمات و فعاليت‌هاي آن، ضروري است كه منابع انساني عظيمي در اختيار اين نظام قرار بگيرد، اما معمولاً اين منابع به شايستگي انتخاب نمي‌شوند يا به طور مؤثر و كارآمد از آن‌ها بهره‌برداري نمي‌شود؛ بنابراين در اين پژوهش فرايند استقرار نظام جانشين‌پروري مديريت در دانشگاه با استفاده از روش كيفي مبتني بر نظريه‌ي داده‌بنياد، مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور با 23 نفر از رؤسا و معاونين دانشگاه‌هاي آزاد مصاحبه‌اي صورت گرفت و داده‌ها استخراج شد و در فرآيند سه مرحله‌اي كدگذاري باز، محوري و انتخابي تحليل گرديد. نتايج بيانگر 14 مقوله‌ي كلي بود كه در قالب مدل پارادايمي شامل شرايط علي (آينده‌نگري در تصميمات دانشگاهي و مديريت صحيح منابع)؛ مقوله‌ي كانوني (شايسته‌سالاري)؛ راهبردهاي استقرار (شايسته‌پروري، سبك مديريتي، ايجاد فضاي مشاركتي و ايجاد زمينه‌هاي ساختاري و اجرايي مطلوب)؛ عوامل زمينه‌اي (فرهنگ و ارزش و عوامل روانشناختي)؛ شرايط مداخله‌گر (مديريت نظام دانشگاهي، پشتيباني و فرهنگ سازماني) و پيامدهاي مورد انتظار (اعتلاي دانشگاهي)، فرايند استقرار نظام جانشين‌پروري مديريت در دانشگاه و روابط بين ابعاد مختلف آن را منعكس مي‌كنند. براي بررسي روايي و پايايي يافته‌ها از روش بازبيني توسط اعضاء، بررسي همكار و مشاركتي بودن استفاده شد، و نظرات آن‌ها در تدوين الگو به كار گرفته شد و همچنين به طور همزمان از چند تن از مصاحبه‌شوندگان در تحليل و تفسير داده‌ها كمك گرفته شد. در نتيجه اين پژوهش براي سياست‌گذاران و تصميم‌گيران چارچوبي را ارائه مي‌نمايد كه مي‌توانند به منظور استقرار نظام جانشين پروري مديريت در دانشگاه‌ها به كار ببرند.