از «ديگري» مي‌ترسم؛ بارقه‌هاي شهروندي فرهنگي در داستان نوجوان ايران

مرزهاي شهروندي در جهان معاصر گسترش يافته است و شهروندي فرهنگي باتوجه‌به تنوع فرهنگي، بر حقوق طيف گسترده‌تري از انسان‌ها تأكيد مي‌كند و تعامل با «ديگري»، همدلي فرهنگي و كنشگري اجتماعي را در مركز توجه قرار مي‌دهد. آموزش شهروندي براي نوجوانان كه ميل به كنشگري و گفت‌وشنود بينافرهنگي دارند، اهميتي ويژه دارد و داستان نوجوان مي‌تواند چالش‌هاي شهروندي فرهنگي را بازتاب دهد. هدف از اين پژوهش جست‌وجوي مؤلفه‌هاي شهروندي فرهنگي در داستان نوجوان ايراني است. محيط ‌زيست، قوميت/ نژاد و مهاجرت به‌عنوان «ديگري‌» به حاشيه رانده‌شده مؤلفه‌هايي هستند كه از دريچه‌ي آن‌ها به داستان نوجوان ايراني نگريسته‌ام. همياري و سوژگي كنشگرانه از بحث‌هاي مهم در شهروندي فرهنگي هستند كه در پرداختن به همه‌ي مؤلفه‌ها آن‌ها را در نظر داشته‌ام. مفهوم‌هاي شهروندي فرهنگي در بافت ادبيات چندفرهنگي مجال باليدن مي‌يابند. از يافته‌ها چنين برمي‌آيد كه شهروندي فرهنگي به‌طور ويژه دغدغه‌ي رمان نوجوان ايراني نبوده است و ادبيات نوجوان ايران در بازنمايي تفاوت‌هاي فرهنگي و ارج‌نهادن به آن‌ها در عين داشتن ظرفيت بسيار، به‌قدر كافي توانمند نشده است.