واكاوي قياسي مفهوم سرزندگي شهري با سرزندگي بومي در پيشينه تاريخي شهر اصفهان

سرزندگي شهري مفهومي نو در ادبيات تخصصي شهرسازي است. با وجود تعاريف متعددي سرزندگي توسط صاحب‌نظران، اين تعاريف با توجه به جنبه‌هاي متفاوت سرزندگي، معادل خصوصيات اجتماعي فرهنگي ساير كشورها تعريف شده است. اما سرزندگي پيش از شناخته شدن در ادبيات شهرسازي، در شهرها وجود داشته و در هر فرهنگي، تعاريف متفاوت داشته است. در‌صورتي‌كه ادبيات جهاني سرزندگي بدون شناخت پشتوانه تاريخي آن در ايران، مطالعه شود، اين خطر پيش رو است كه در راستاي خلق سرزندگي شهري، برخي ارزش‌هاي بومي و تاريخي سرزندگي ايراني به فراموشي سپرده شود. به‌علاوه اينكه بافت‌هاي تاريخي كه بخش جدانشدني شهر هستند و محدوديت مداخله دارند، در راستاي خلق سرزندگي‌شهري از تماميت شهر جدا مانده و افول بيشتر سرزندگي در اين بافت‌ها سبب ترك و ركود بيشتر آن‌ها گردد. اين تحقيق معيارهاي بومي خلق سرزندگي شهري را تعريف مي‌نمايد. لذا با انتخاب شهر اصفهان به‌عنوان يكي از تاريخي‌ترين شهرهاي ايران، به جستجوي سرزندگي در گذشته تاريخي آن پرداخته شده و به اين پرسش پاسخ داده مي‌شود كه شباهت‌ها و تفاوت‌هاي مفهوم سرزندگي تاريخي و بومي با سرزندگي شهري چيست و مردم بومي چه فضايي در شهر اصفهان را سرزنده مي‌پندارند؟ در اين راستا از دو روش تحقيق تحليلي-تاريخي و پيمايشي استفاده شده است. نتايج نشان مي‌دهد سرزندگي در گذشته تاريخي اصفهان وجود داشته و تمامي شاخص‌هاي سرزندگي جهاني در گذشته تاريخي اصفهان مصداق‌هاي بومي داشته است. تعريف مردم بومي اصفهان از سرزندگي با ادبيات جهاني آن تطابق دارد، اما چگونگي و شكل و وزن آن متفاوت است، به‌شكلي كه برخي معيارهاي سرزندگي در اصفهان بيش از بقيه مورد تأكيد است و معيارهاي جهاني در اين شهر از ارزش‌گذاري يكساني برخوردار نيستند. ميدان نقش جهان به عنوان سرزنده‌ترين فضاي شهري هم در گذشته تاريخي اصفهان و هم در حال حاضر از ديدگاه مردم بومي اين شهر شناخته شد.