بازآفريني؛ محدوديت و تكرار يا امكان و ديگر‌بودگي درنگي بر بازآفريني در ادبيات كودك و نوجوان

بازآفريني، خلاقانه‏ترين امكان در ساحت/ كنش اقتباس است. سياق و جنس مواجهۀ نويسنده يا بازآفرين، هضم، استحاله و از آن‏خود كردن متن/ متون اصلي و پيشين، امكان آفرينشي ديگرگون و متفاوت را رقم مي‏زند. از اين منظر، متن بازآفريده، دومي است، اما درجه دوم نيست، بلكه تكرار و ديگر‏بودگي را توأمان داراست‌. پژوهش حاضر با ارائۀ تعاريف، ظرفيت‏ها و امكان‏هاي بازآفريني، دلايل ايستايي، سكون و محدوديت بازآفريني در ادبيات كودك و نوجوان ايران را واكاوي و تحليل مي‏كند و نشان مي‏دهد كه تلقي از سنت به‏مثابۀ امري سپري‏شده، جهت‏گيري تعليمي - اخلاقي در خلق متون، بي‏توجهي به متون مختلف فلسفي، اسطوره‏اي، ديني، تاريخي و...، آگاه نبودن به اهميت داستان/ رمان به‏مثابۀ امكاني براي دگرگوني تجربه، لذت‏بخشي و رشد تفكر خلاق كودك و نوجوان، و مخاطب را به‏مثابۀ ابژۀ نسلي؛ مفعول و منفعل دانستن، بازآفريني در ايران را به تغيير زاويۀ ديد، شخصيت‏هاي داستان، مكان و زمان، لحن، پايان‏بندي و... تقليل داده است. پژوهش حاضر پس از تحليل دلايل اين ايستايي و درجا زدن‏ها، با مقايسۀ چند رمان نوجوان بازآفريدۀ غيرايراني و ايراني، گستردگي، ظرفيت و لايه‏لايه‏بودن (تودرتويي) و درهم‏تنيدگي التقاطي رمان‏هاي بازآفريده غربي را نشان مي‏دهد. رمان‏هايي كه توأمان از متون و آبشخورهاي متنوع فكري، معرفتي و هنري در حد يك گزاره، تمثيل، ايده و يا تم اصلي استفاده ‏كرده‏اند.