حباب قيمتي و تأثير متغيرهاي اقتصادي بر نرخ ارز در بازار مالي ايران با استفاده از روش‌هاي ARIMA و TAR

Price Bubble and the Effect of Economic Variables on the Exchange Rate in the Iranian Financial Market Using ARIMA and TAR Methods

بسياري از بحرانهاي مالي به دنبال انفجار حباب داراييهاي مالي به وجود ميآيند و بررسي رفتارهاي حبابي در اين بازارها و تشخيص اوليه جهت پيشگيري از پيامدهاي ناگوار اقتصادي حائز اهميت است؛ از اين رو هدف اصلي اين پژوهش بررسي اثر چهار متغير اقتصادي و مالي شامل توليد ناخالص داخلي، شاخص خودرويي و قطعات از شاخص‌هاي بورس اوراق بهادار، نرخ تورم و درآمد نفتي بر روي نرخ ارز با روش مطالعات نيمه تجربي با دو مدل آماري ARIMA و الگوي خود بازگشت آستانه­اي TAR مي­باشد. با توجه به اينكه مطالعات پيشين در اين حوزه كه بيشتر به ايجاد و انفجار حباب پرداخته‌اند و در اين حوزه مطالعه‌اي انجام نيافته و يا محدود مي‌باشد؛ از اين رو در اين پژوهش ابتدا داده­ها به‌صورت فصلي در بازده زماني بهار 1390 الي بهار 1400 گردآوري شدند و با آمار توصيفي و اقتصادسنجي مورد تجزيه تحليل قرار گرفتند. نتايج تجزيه و تحليل مدل ARIMA نشان مي دهد افزايش يك واحد نرخ ارز در يك دوره گذشته منجر به افزايش 94/1 نرخ ارز در دوره حال خواهد شد. نتايج تجزيه و تحليل مدل TAR نشان مي‌دهد، رابطه غيرخطي بين متغيرهاي مورد مطالعه تحقيق وجود دارد و دو حد آستانه براي توليد ناخالص داخلي (2130- و 15460) برآورد گرديد كه بيانگر تأثير متفاوت متغيرهاي توليد ناخالص داخلي، نرخ تورم، شاخص خودرويي و قطعات از شاخص‌هاي بورس اوراق بهادار و درآمد نفتي در رژيم بالا، متوسط و پايين (سطح آستانه­هاي 2130- 15460) بروي نرخ ارز مي­باشد.

Many financial crises follow the bursting of the financial asset bubble, and it is important to examine the bubble behavior in these markets and make an early diagnosis to prevent adverse economic consequences; Therefore, the main purpose of this study was to investigate the effect of four economic and financial variables including GDP, auto index and parts of stock exchange indices, inflation rate and oil income on the exchange rate by quasi-experimental studies with two statistical models ARIMA and model The return itself is the TAR threshold. Considering that previous studies in this field, which have mostly dealt with the formation and explosion of bubbles, and in this field, studies have not been done or are limited; Therefore, in this study, first, data were collected quarterly in the time yield of spring 2011 to spring 1400 and were analyzed by descriptive statistics and econometrics. The results of ARIMA model analysis show that an increase in the exchange rate unit in a past period will lead to an increase of 1.94 exchange rates in the current period. The results of TAR model analysis show that there is a nonlinear relationship between the variables studied in the study and two thresholds for GDP (2130- and 15460) were estimated, indicating different effects of GDP, inflation rate, car index and parts. One of the indicators of the stock exchange and oil income in the regime is high, medium and low (threshold level of 2130-15460) on the exchange rate.