بررسي تجربي مدل قيمت‌گذاري بلك شولز در معاملات اختيار خريد بورس اوراق بهادار تهران

Experimental investigation of the Black Scholes pricing model in Tehran Stock Exchange call option transactions

با پيشرفت روزافزون بازارهاي مالي زندگي انسان به­صورت مستقيم و غيرمستقيم متاثر از بازارهاي مالي گشته است. بازارهاي مالي هر كشور نشان­دهنده پويايي نهادها و ابزارهاي مالي آن كشور است. در بازارهاي مالي كشورهاي پيشرفته ابزارهاي مالي به­صورت گسترده و مداوم در حال تغيير و بهبود بوده­اند تا به حداكثر كارايي خود برسند و از طرفي ريسك سرمايه­گذاري خود را به حداقل برسانند. بدين جهت ابزارهاي نويني جهت پوشش ريسك معاملات در بازارهاي مالي پديد آمدند. اختيار معامله يكي از اين ابزارها است كه قيمت آن مانند ساير ابزارهاي مالي تابع عرضه و تقاضا براي آن است. اما در اين بازار مدل­هاي قيمت­گذاري براي اين ابزار وجود دارد كه مهم­ترين و پركاربردترين آن­ها مدل قيمت­گذاري بلك شولز است. كه به­صورت گسترده در بين معامله­گران اين ابزار براي مظنه­يابي مورد استفاده قرار مي­گيرد. هدف اين پژوهش سنجش كارايي مدل قيمت­گذاري بلك شولز در بازار معاملات اختيار خريد در بورس اوراق بهادار تهران مي­باشد كه داده‌هاي مورد استفاده آن شامل كليه قراردادهاي منتشر شده اختيارمعامله خريد در بورس اوراق بهادار تهران (شامل 1315 قرارداد منتشر شده در بازار در 26 نماد دارايي پايه در 10 صنعت مختلف و 25760 روز معاملاتي) در يك دوره زماني 5 ساله طي سال‌هاي 1395 تا سال 1400 است و درطي اين مسير جهت تحليل داده ها از شاخص­هاي ضرايب خطا و يو-تيل بهره گرفته شده است .نتايج پژوهش حاكي از آن است كه قيمت­هاي پيشنهادي مدل بلك شولز بالاتر از قيمت اختيارهاي خريد قيمت­گذاري شده است. ضمن آنكه مقدار درصد انحرافات و يو-تيل(U-theil) در اختيارهاي خريد درسود ITM)) كمتر از اختيار هاي خريد درزيان OTM)) مي­باشد بنابراين كارايي قيمت­گذاري مدل بلك شولز براي قيمت­گذاري اختيار­هاي خريد ITM بيشتر از قيمت اختيارهاي خريد OTM است. علاوه بر آن ، ميزان انحراف قيمت­هاي پيشنهادي مدل بلك شولز و قيمت­هاي معاملات در طي زمان در بورس اوراق بهادار تهران كمتر شده است

With the increasing progress of financial markets, human life has been directly and indirectly affected by financial markets. The financial markets of each country show the dynamics of financial institutions and instruments of that country. In the financial markets of advanced countries, financial instruments have been widely and continuously changing and improving in order to reach their maximum efficiency and on the other hand to minimize their investment risk. Therefore, new tools to cover the risk of transactions in the financial markets emerged. Trading option is one of these instruments whose price is subject to supply and demand like other financial instruments. But in this market, there are pricing models for this tool, the most important and widely used of which is the Black-Scholes pricing model. which is widely used among the traders of this tool for quoting. The purpose of this research is to measure the effectiveness of the Black-Scholes pricing model in the call option trading market in the Tehran Stock Exchange, the data used for which includes all published call option contracts in the Tehran Stock Exchange (including 1315 contracts published in the market in 26 basic asset symbols in 10 different industries and 25,760 trading days) in a 5-year period from 1395 to 1400, and during this path, error coefficients and U-tail indices were used to analyze the data. Results Research indicates that the suggested prices of the Black-Scholes model are priced higher than the price of call options. In addition, the percentage of deviations and U-theil in ITM profit call options is lower than that of OTM call options, so the pricing efficiency of the Black-Scholes model for the pricing of ITM call options It is more than the price of OTM call options. In addition, the amount of deviation of the suggested prices of the Black-Scholes model and transaction prices has decreased over time in the Tehran Stock Exchange.