ماهيت مقاصد شريعت و نقش آن در استنباط حكم شرعي از ديدگاه فريقين

فاقد عنوان لاتين

پرسش بنيادين دراين مقاله اين است: آيا شارع در فرامين و احكام خود از اغراض و مقاصدي كه براي عقل و خرد انساني قابل فهم باشد، پيروي مي‌كند؟ ماهيت مقاصد شريعت چيست؟ براي پاسخ اين پرسش به «ماهيت مقاصد شريعت و اقسام آن از ديدگاه فريقين» پرداخته شده است، مبناي دانش مقاصد شريعت بر اين است كه خداوند به چيزي فرمان يا از چيزي باز نداشته، مگر اينكه مقصدي در وراي آن وجود دارد. اصطلاح مقاصد شريعت در ميان انديشمندان اهل سنت رايج و كتاب‌هاي از گذشته تاكنون، در مورد آن دانش نوشته شده‌است. ولي در ميان انديشمندان شيعه به دليل نوع منابع و ساختار اجتهاد و نيز شرايط تاريخي كم تر ديده مي شود و بيش تر اصطلاح حكمت و علل بكار رفته است. مقاصد شريعت و نصوص مبين آن در فقه اماميه نمي تواند به عنوان يك منبع مستقل حكم شرعي قرار گيرد و بيش تر نقش تفسير نصوص شرعي را دارد. اما علماي اهل سنت (به جز ظاهريه) مقاصد شريعت و مصلحت را در قالب قياس، مصالح مرسله، استحسان و سد ذرائع به عنوان منبع مستقل حكم شرعي به كار مي گيرند. مقاصد شريعت، پاسخ گو به حس كنجكاوي كه در سرشت بشر به وديعه گذاشته شده است، مي‌باشد؛ زيرا ديدگاه مقاصدي توجه انسان ها را به دين جلب مي كند و خواهان جلب مصلحت و دفع مفسده است. هدف اصلي در اين مقاله بيان ماهيت مقاصد شريعت و نقش آن در استنباط احكام است، كه از منظر انديشمندان فريقين، مورد بررسي قرار گرفته است، حاصل يافته‌هاي اين نوشتار عبارتند از: .1مقاصد شريعت با عناوين گوناگون، مانند حكمت، تشريع، علل الشرايع... كانون توجه عالمان و امامان مذاهب اسلامي بوده است. 2. امروزه بدليل ناتواني مكانيزم فهم سنتي شريعت در رفع نيازمندي‌هاي جديد زمانه، مصلحان را بر انگيخت تا به جستجوي راه‌هاي خروج از اين مشكل بي انديشند، ازاين ‌رو، به رهيافت مقاصدي در شريعت به استنباط حكم شرعي روي آوردند

فاقد چكيده لاتين