اثرات بهره برداري آبخوان ها بر كيفيت منابع آب هاي زيرزميني (مطالعه موردي: دشت نيشابور، شمال شرق ايران)

پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير بهره برداري از آبخوان ها بر كيفيت منابع آب هاي زيرزميني دشت نيشابور (خراسان رضوي) انجام شده است. در اين پژوهش روند تغييرات كيفي و كمي آب در چاه هاي مشاهده اي در بازه زماني 10 ساله بررسي شد. جهت درك بهتر ميزان تغييرات كيفيت آب، نمودار كموگرافي ترسيم و براي تعيين كيفيت آب از دياگرام هاي شولر و ويلكوكس استفاده شد. براساس اين دياگرام ها كيفيت آب زيرزميني دشت نيشابور (99-1398) براي مصارف شرب از خوب تا كاملاً نامطبوع متغير مي باشد و حدود 27 درصد نمونه ها در رده C4-S4 و C4-S3 قرار گرفته كه خيلي شور بوده و براي كشاورزي مناسب نيست. بر اساس نمودار كموگراف ترسيمي، متوسط تغييرات هدايت الكتريكي از سال 1389 تا 1399 روند افزايشي داشته و از 3600 ميكروموس بر سانتي متر به 3800 ميكروموس بر سانتي متر افزايش يافته است. بالاترين ميزان هدايت الكتريكي در بخش غربي محدوده كال شور است. مقادير قابل توجه رسوبات سيلتي- رسي واجد املاح تبخيري، قرارگيري در پاياب حوضه آبريز و شيب مورفولوژيكي اندك نيز موجب كاهش كيفيت آب شده است. بررسي ها نشان مي دهد با افزايش مصرف بي رويه آب هاي زيرزميني در ده سال گذشته، ميزان سطح آب بطور متوسط سالانه 1.29 متر كاهش يافته است. بر اساس نتايج اين بررسي كه حاكي از افت و كاهش كيفيت آب هاي زيرزميني در منطقه مورد مطالعه است، مي توان اذعان داشت كه با روند فعلي، در آينده نه چندان دور اثرات زيست محيطي متعددي از قبيل كاهش آبدهي و يا خشك شدن چشمه ها، قنوات و چاه ها، تغيير كاربري اراضي و الگوي كشت منطقه و نشست زمين را در منطقه شاهد خواهيم بود.