تحليل مؤلفه‌اي مفهوم «فاحشه» در قرآن كريم با واكاوي ريشه‌شناسي تاريخي و روابط هم‌نشيني

فاحشه از واژه‌هاي حوزۀ معنايي مفهوم گناه در قرآن كريم است. براي تبيين هر مفهوم در نظام معنايي قرآن كريم علاوه بر تمركز بر با‌هم‌آيندهاي آن التفات به معناي واژه در زبان‌هاي سامي از اهميت خاصي برخوردار است كه در اين راستا ريشه‌شناسي تاريخي خودنمايي خواهد كرد. اين مطالعه عهده‌دار تبيين و تدقيق معناي فاحشه در قرآن كريم با روش‌هاي معناشناسي است كه تاكنون با رويكرد جامع معناشناسانه به آن پرداخته نشده و جايگاه آن در نظام معنايي قرآن تبيين نشده است. ريشه‌شناسي كاربست اين ريشه را در معاني «از حد گذراندن و سبقت نمودن» و «كندي و تأخير كردن» در زبان‌هاي اكدي، آرامي و عبري نشان مي‌دهد. لغت‌شناسان متقدم نيز خروج از اعتدال را در معناي آن ياد كرده‌اند. به تدريج مفهوم گناهان قبيح در آراء لغت‌شناسان متأخر و معاصر براساس مصداق فاحشه در قرآن كريم ديده مي‌شود. بررسي روابط هم‌نشيني و جانشيني سه مؤلفۀ اصلي فاحشه را نمايان مي‌سازد: درك فاعل به قبح عمل، دوگونه بودن فاحشه و لزوم بسترسازي براي ارتكاب آن در جامعۀ مسلمين. بافت معنايي فاحشه حكايت از قدرت بازدارنگي نماز، برهان و اخلاص در ارتكاب فاحشه دارد.