بررسي و نقد تعارض ميان آراء مفسران و روايات در تفسير «اهل ذكر» با تكيه بر ارتباط آيات

روايات تفسيري ذيل آيات قرآن كريم، روشن كننده معنا و مصداق برخي آيات درباره ائمه معصومين (ع) هستند. يكي از اوصاف مطرح شده در روايات براي اهل بيت (ع)، «اهل ذكر» است كه در آيات 43 سوره نحل و 7 سوره انبياء با عباراتي مشابه بيان شده است: ﴿وَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ إِلَّا رِجَالًا نُّوحِى إِلَيهمْ فَسْئَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لَا تَعْلَمُون﴾. آنچه در ايجاد اختلاف در تفسير و تعيين مصداق براي اين آيات قابل ملاحظه است، تقابلي ظاهري است كه ميان برخي روايات وارده در اين موضوع با سياق اين دو آيه جلب نظر مي كند. اين مقاله با روش توصيفي ـ تحليلي پس از ارائه گونه‌شناسي و دسته‌بندي آراء مفسران، روايات تفسيرگر مربوط به آيات را ارائه نموده و با تبيين قرائني از سياق آيات، سعي در روشن ساختن هماهنگي موجود ميان روايات و فحواي آيات دارد. از پژوهش حاضر اين نتيجه به دست آمد كه علاوه بر اثبات عدم وجود تعارض ميان روايات و سياق آيه، در سوره انبياء مفهوم اهل بيت به عنوان مصداق اهل ذكر در قالبي دوپهلو و در لفافه و پوسته اهل كتاب بيان شده است؛ اما در سوره نحل، مصداق اهل ذكر با تعريف ذكر به قرآن، جز اهل قرآن به شكل اعم و اهل بيت (ع) به شكل اخص نخواهد بود.