اثربخشي معنويت‌درماني بر فاجعه‌پنداري درد و خودمهارگري در مبتلايان به درد ايديوپاتيك

سابقه و هدف: درد مزمن از رايج‌ترين مشكلاتي است كه مردم را به جست‌وجوي مراقبت پزشكي ترغيب مي‌كند و با پيامدهاي بهداشتي، اقتصادي و اجتماعي متعددي همراه است. اين پژوهش با هدف تعيين ميزان اثربخشي معنويت‌درماني بر فاجعه‌پنداري درد و خودمهارگري در مبتلايان به درد ايديوپاتيك انجام شده است. روش كار: روش پژوهش حاضر نيمه‌آزمايشي و طرح آن از نوع پيش‌آزمون و پس‌آزمون با دو گروه آزمايش و كنترل و دورۀ پيگيري شش‌ماهه بود. جامعه آماري شامل تمامي مبتلايان به دردهاي عضلاني مراجعه‌كننده به درمانگاه‌هاي درد وابسته به دانشگاه علوم پزشكي تهران، بيمارستان امير اعلم، بيمارستان توانبخشي رفيده (دانشگاه علوم توانبخشي و سلامت اجتماعي) و بيمارستان بوعلي (دانشگاه آزاد اسلامي) در سال 1401-1400 بود كه با روش نمونه‌گيري هدفمند تعداد 30 نفر انتخاب و با انتصاب تصادفي در دو گروه مساوي 15 نفري گمارش شدند. گردآوري اطلاعات با پرسش‌نامۀ فاجعه‌پنداري درد ساليوان و همكاران و پرسش‌نامۀ خودمهارگري تانجني و همكاران انجام شد. معنويت‌درماني طي هشت جلسه به‌صورت دو جلسه در هفته و هر جلسه به‌‏مدت يك ساعت براي آزمودني‌هاي گروه آزمايش اجرا شد اما آزمودني‌هاي گروه كنترل اين برنامه‏ها را دريافت نكردند. تحليل داده‏ها نيز با روش‏هاي آمار توصيفي و واريانس با اندازه‏گيري‏هاي تكراري با نرم‌افزار آماري SPSS نسخۀ 26 انجام شد. در اين پژوهش همۀ موارد اخلاقي رعايت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعي گزارش نكرده‌اند. يافته‌ها: ميانگين نمرۀ فاجعه‌پنداري درد و ابعاد آن (نشخوار ذهني، بزرگ‌نمايي و درماندگي) در گروه آزمايش پس از انجام مداخله نسبت به گروه كنترل به‌طور معناداري بهبود يافت (0.05 P). معنويت‌درماني بر افزايش خودمهارگري و ابعاد آن در آزمودني‌‏هاي گروه آزمايش برخلاف گروه كنترل سودمند بود (0.05 P) و تأثيرات اين برنامه بر متغيّرهاي وابسته در دورۀ پيگيري شش‌ماهه تداوم داشت (0.05 P). نتيجه‌گيري: اين يافته‌ها بيش از پيش نقش سازه‌هاي رواني و رفتاري را در مبتلايان به درد مزمن روشن مي‌‌سازد و لزوم استفاده از رويكردهاي درماني برگرفته از معنويت را به‌منظور تعديل علائم بيماران با درد مزمن آشكار مي‏كند.