نقد و بررسي برگردان روح‌الله رحيمي از رمان «تحت أقدام الأمهات» با تكيه بر رويكرد بوطيقاي ترجمۀ هِنري مِشونيك 1972 م

امروزه نظريه‌پردازان حوزۀ ترجمه با ارائه آثار و نظريات خود گامي بلند در جهت توسعۀ روش‌هاي نقد و بررسي ترجمه برداشته‌ و بستر لازم را جهت ارائۀ ترجمۀ مطلوب، فرا روي مترجمان فراهم كرده‌اند. يكي از نظريۀ‌پردازان اين حوزه، هنري مشونيك فرانسوي است. بوطيقاي ترجمه در مفهومي كه در اين بحث مدنظر قرار داده مي‌شود، به قول مشونيك نوعي نظريۀ ترجمۀ متون است. بوطيقا با مسائل ساختار زباني سروكار دارد درست همان‌طور كه نقاشي به ساختارهاي تصويري مي‌پردازد؛ چراكه زبان‌شناسي دانش كلي ساختارهاي زباني است. رويكرد بوطيقاي ترجمۀ مشونيك متشكل از مفاهيمي چون شفافيت و مركزگريزي، كاربست تجربي و كاربست نظري و روابط بينا- بوطيقايي مي‌باشد. در اين جستار با تكيه بر روش توصيفي- تحليلي، برگردان فارسي روح‌الله رحيمي از رمان «تحت أقدام الأمهات» با عنوان «بهشت مامان غيضه» بر اساس رويكرد بوطيقاي ترجمۀ هنري مشونيك مورد نقد و بررسي قرار مي‌گيرد. برآيند پژوهش نشان مي‌دهد مترجم در بخش روابط بينا- بوطيقايي، صنايع ادبي‌ نظير مجاز و غيرمجاز را كه داراي تأثير زيباشناختي يكساني در متن مبدأ و مقصد است به‌خوبي در ترجمۀ خود به كار برده است. زبان متن ترجمه، مطابق با هنجار‌هاي رويكرد بوطيقاي مشونيك و متن مقصد تعبيه‌شده و مترجم سعي كرده است تا با ارائه يك ترجمۀ قابل‌قبول، نشانه‌هاي فرهنگي زبان و رويكرد ايدئولوژيك خود را به خواننده نشان دهد.