بررسي معادل يابي واژگان در تا سبز شوم از عشق (ترجمۀ گزيده‌اي از اشعار نزار قباني به فارسي) براساس اصل هم‌معنايي

زبان شعر، افزون بر اينكه ژرف است و معناهاي بسياري در خود دارد با نازك كاري هاي زباني و ظرافت هاي بياني بسياري خلق شده است. واژگاني كه به شعر مي آيند، ظرفيت معنايي بسياري دارند؛ اين ظرفيت در شعر پويا و متكثر مي شود. از اين رو،  واژگان شعر،  معناهاي پنهان و سايه وار بسياري را در خود دارند كه فهم آن‌ها نيازمند خوانشي دقيق از شعر است. يكي از راه هاي فهم معناي واژگان، بررسي آن‌ها از منظر نظريۀ روابط مفهومي است. در اين نظريه، سعي مي شود با بررسي پيوند ميان واژگان، معني دقيق هر يك فهم شود. هم معنايي يكي از پيوندهايي است كه واژگان زبان با يكديگر دارند. در بررسي معنا براساس هم معنايي، تلاش مي شود كه واژگان هم معنا جمع و مقايسه شوند و حدود معنايي هر يك با ديگر واژه هاي مترادف، مشخص تر و روشن تر شود. از اصل هم معنايي مي توان در ترجمۀ شعر و نقد آن بهره برد. در اين مقاله با كاربست اصل هم معنايي، معادل يابي واژگان در «تا سبز شوم از عشق» نقد شده است. اين كتاب دربردارندۀ گزيده اي از شعرهاي عاشقانۀ نزار قباني است كه موسي اسوار آن‌ها را از عربي به فارسي برگردانده است. در تحليل معادل يابي ها، نخست معناهاي قاموسي واژگان مورد بحث، استخراج شده، سپس با در نظر گرفتن بافت شعر، معناهاي  فراقاموسي (عاطفي، سبكي و ..) آنان نيز رمزگشايي شده است. در ادامه با جمع كردن معادل هاي هم معنا، هم‌خوان ترين معادل با متن مبدأ، برگزيده شده و در ضمن آن معادل يابي مترجم نقد شده است. برآيند پژوهش اين چنين است كه در مواردي، معادل هاي ترجمه از حيث هم نشيني همخوان با ديگر واژگان بافت شعر نيستند. همچنين برخي از معادل ها در ترجمه، بار عاطفي كمتري از واژگان متن مبدأ دارند و برخي ديگر نيز دلالتي كلي تر و شامل تر از واژگان شعرهاي نزار دارند. برخي معادل ها نيز متن ترجمه را مبهم گردانده اند.