استنساخ كتابهاي فقهي در دوره صفويه اول درايران با استناد به نسخ خطي كتابخانه هاي ايران

هدف: مسئله اصلي اين پژوهش، بررسي فراواني استنساخ كتب فقهي در دوره صفوي اول است. پس از بررسي نسخ خطي فقهي كه در دوره صفوي استنساخ شده مي‌توان به رشد و توسعه فزاينده علم فقه اماميه در اين دوره و تداوم اين سير صعودي در دوره‌هاي بعدي پي برد. با توجه به گستردگي موضوع، دامنه موضوعي اين پژوهش كتب فقهي استنساخ شده در دوره اول صفويه، از ابتدا تا عصر شاه عباس اول (از 907 تا 1038 ق) است. يافته‌ها: يافته‌ها حاكي از آن است كه از مجموع 554 كتاب و رساله فقهي توليد شده در دوره صفوي اول، 38.3 درصد آن آثار با ساختار كتاب و 61.7 درصد آثار در قالب رساله تأليف شده است. در ميان 212 كتاب فقهي توليد شده در اين دوره، 45 عنوان كتاب مستقل و 167 عنوان كتاب غيرمستقل (در شرح و حاشيه كتاب‌هاي ديگر) هستند. 84 عنوان كتاب‌ صرفا تأليف فقهاي اين دوره است و نسخه‌هايي از اين عناوين، در ادوار بعدي استنساخ شده است؛ و 128 عنوان نيز داراي نسخه‌هاي كتابت شده در اين دوره هستند. آثار شهيد ثاني، محقّق كركي، شيخ بهايي و مقدّس اردبيلي داراي بيشترين فراواني در استنساخ هستند. نتيجه‌گيري: با توجه به اين كه آثار فقهي علماي مذكور، كتاب‌هاي جامع فقهي و استدلالي بوده، مي‌توان نتيجه گرفت كه فراواني استنساخ اين آثار در اين دوره، عمدتاً براي تأمين نياز منبع درسي در مدارس شيعي است كه در شهرهاي مهم و بزرگ ايران در اين دوره تأسيس شده است.