طراحي سناريوهاي آينده فرهنگ‌سياسي در ايران (1402-1412)

هدف: اين مطالعه با هدف بررسي و طراحي سناريوهاي وضعيت آينده فرهنگ‌سياسي در ايران، با رويكرد آينده‌پژوهانه به مقوله فرهنگ‌سياسي انجام شده است كه نقطه قوت و تمايز اين اثر با آثار پيشين به شمار مي‌آيد. شناخت فرهنگ‌سياسي به مثابه ترسيم شيوه نگرش مردم نسبت به نظام سياسي از آنرو حائز اهميت مي‌باشد كه ضمن ايجاد شرايط فهم ارتباط بين عناصر مختلف حيات انساني، مبيّن تغييرات اجتماعي و سياسي حاكم بر آينده يك نظام سياسي در نتيجه دگرگوني‌هاي بين نسلي بشمار مي‌آيد. روش: با توجه به اين امر از روش‌هاي كمي و كيفي و روش سناريونگاري پيترشوارتز جهت پاسخ به سؤال اصلي بهره‌مند شده‌ايم. همچنين جهت جمع‌آوري اطلاعات به بررسي ادبيات تحقيق و اسناد و مدارك در قالب روش كتابخانه‌اي و مصاحبه نيمه‌ساختاريافته با پنل 25 نفره خبرگان اقدام شده است و همچنين از روش دلفي‌فازي استفاده و براي سنجش پايايي، از روش تحليل ساختاري مبتني بر جداول ماتريس روابط‌متقابل براساس نرم‌افزار ميك‌مك و براي طراحي سناريوها از نرم‌افزار سناريوويزارد بهره‌مند شديم. يافته‌هاي پژوهش: پنج عدم قطعيت كليدي در ارتباط با وضعيت آينده فرهنگ‌سياسي در ايران متصور مي‌باشيم: اسطوره‌سازي، عدالت‌خواهي، فرهنگ عاشورايي و مهدويت، پيوند دين و سياست و استقلال خواهي، كه مبتني بر آن چهار سناريوي فرهنگ‌سياسي مردم‌سالاري ديني، انحصارگرايي ديني، مشاركت دموكراتيك و فرهنگ‌سياسي تبعي-مشاركتي قابل ترسيم هستند. نتيجه‌گيري: از ميان 4 سناريوي طرح شده، سناريوي فرهنگ سياسي تبعي-مشاركتي از بيشترين درجه احتمال وقوع برخوردار است.