بررسي اثر سبك هاي شناختي بر توانايي حسابرسان در كشف تقلب

تقلب (سوءاستفاده از دارايي ها، فساد مالي و تقلب در صورت هاي مالي) يك مشكل عمده در هر نوع صنعت و نهادي است. سوء استفاده از دارايي ها بيشترين فراواني تقلب را در جوامع مختلف دارد. براساس نظريه اسناد، عملكرد افراد (كشف تقلب سوء استفاده از دارايي ها)، يا ناشي از تمايلات دروني و ويژگي هاي فردي (سبك هاي شناختي) است؛ يا شرايط بيروني، محيطي و الزامات شغلي (ترديد حرفه اي) و يا هردو عامل. ازاين رو هدف مطالعه حاضر، بررسي تأثير سبك هاي شناختي حسابرسان (ويژگي هاي دروني) بر توانايي كشف سوءاستفاده از دارايي ها با تأكيد بر نقش ميانجي گري ترديدحرفه اي (عامل بيروني) است. اين تحقيق از نوع كاربردي و پيمايشي است. جامعه آماري پژوهش شامل حسابرسان شاغل عضو جامعه حسابداران رسمي ايران در سال 1400 مي باشد؛ كه تعداد 375 نفر كه با استفاده از نمونه گيري تصادفي انتخاب گرديد. داده ها از طريق پرسشنامه جمع آوري شده و با استفاده از مدل سازي معادلات ساختاري با رويكرد حداقل مربعات جزئي (PLS) مورد تحليل قرارگرفته است. نتايج نشان مي دهند كه سبك هاي شناختي انتزاعي-تصادفي، انتزاعي-متوالي، عيني-متوالي و عيني-تصادفي به ترتيب بيشترين تأثير را بر توانايي كشف سوءاستفاده از دارايي ها دارند و ترديد حرفه اي روابط آنها را ميانجي گري مي كند. ترديد حرفه اي حسابرسان نيز توانايي كشف سوءاستفاده از دارايي ها را افزايش مي دهد. يافته ها حاكي از آن است كه حسابرسان انتزاعي با تكيه بر قدرت شهود و استدلال خود نسبت به حسابرسان عيني كه ارزيابي ها را بر اساس آنچه مي بينند، انجام مي دهند، موفق تر هستند.همچنين حسابرسان با پردازش اطلاعات متوالي نسبت به اطلاعات پراكنده و تصادفي، به ارزيابي هاي ارزنده تري دست مي يابند در اين ميان اعمال الزام قانوني ترديدحرفه اي بر اثربخشي آنها مي افزايد. اين مقاله به دنبال تشويق كارفرمايان و دانشگاهيان است تا در استخدام و آموزش حسابرسان و محققان بالقوه آينده، شناسايي عوامل مؤثر براي محققين تقلب را در نظر بگيرند؛ همچنين مي تواند در امر آموزش بهتر حسابرسان در دانشگاه و تدوين استانداردهاي بهتر حسابرسي و اجراي بهتر كار حسابرسي و كشف تقلب حسابرسان را ياري نمايد