پژوهشي در نقش تجربه‌ي چند‌ حسي در حضور پذيري فضاها با استفاده از روش هاي علوم اعصاب

انسان، در برقراري تعامل، چه با فرد ديگر و يا با محيط پيراموني، از دستگاه حواس خود به صورت يك تماميت منسجم بهره مي‌برد. بنابراين، كيفيت محيط و تمايل افراد به حضور در آن، در كنار مجموعه‌ي عوامل ديگر، به ميزان زيادي وابسته به چگونگي ادراك آن توسط انسان است. در همين حال، به رغم آن‌كه در خصوص ماهيت چندحسي سازوكار ادراكي انسان در فرآيند تعامل با محيط‌، ترديد چنداني وجود ندارد؛ اما، در مورد تاثير اين ادراكات حسي، به طور مستقل يا تركيبي، بر ميزان حضورپذيري محيط براي بهره‌بردار، اطلاع چنداني در دست نيست. در پژوهش حاضر، تلاش شده است كه با استفاده از روش‌هاي نوين رايج در حوزه‌ي علوم اعصاب، به اين سوال پاسخ داده شود كه كدام‌يك از محرك‌هاي حسي در محيط، به تنهايي يا در همراهي با يكديگر، سبب حضورپذيري بيش‌تر محيط براي بهره‌بردار مي‌شوند. در اين راستا، آزموني براي سنجش كميت تاثير تحريك حواس به صورت مجزا و تركيبي، بر ميزان خوشايندي فضا، به عنوان شاخص حضورپذيري آن، انجام شد. گروه آزمودني، متشكل از ۲۰ داوطلب، در يك فضاي واحد معماري، كه با استفاده از تمهيدات واقعيت مجازي براي آن‌ها شبيه‌سازي شد؛ در معرض محرك‌هاي حسي چهارگانه (بينايي، شنوايي، بويايي، لامسه)، به طور مجزا و تركيبي قرار گرفتند. هم‌زمان، واكنش‌هاي احساسي مغز آن‌ها به محرك‌ها، در قالب ۶ شاخص كمي، كه عبارتند از درگيري ذهني، هيجان، تمركز، علاقه، آرامش و استرس، با استفاده از دستگاه +Emotiv EPOC و در محيط نرم‌افزار +Emotiv EPOC استخراج و ثبت شد. هم‌چنين، ميزان خوشايندي فضا براي آن‌ها نيز، بر اساس خوداظهاري داوطبان، در طيف ليكرت با مقياس ۵ واحدي، ثبت شد. داده‌هاي حاصله، از حيث رابطه‌ي هم‌بستگي احتمالي ميان تحريكات حسي و خوشايندي فضا، مورد تحليل‌ها و آزمون‌هاي كيفي و كمي قرار گرفت. جمع‌بندي يافته‌ها روشن مي‌سازد كه در فضاهاي داخلي، همراهي محرك‌هاي بينايي، بويايي و لامسه، با درجه‌ي اطمينان بالايي، موجب افزايش خوشايندي فضا خواهند بود. نتايج حاكي از آن است كه افزايش هم‌سازي در ادراك و تجربه‌ي بدنمند فضا، به گونه‌اي كه دريافت‌هاي فضايي، تك‌حسي نباشند؛ به نحو مشاهده‌پذيري موجب افزايش درجه‌ي خوشايندي فضا شده و محتمل است كه به ارتقاي حضور در فضاها نيز منجر ‌شود.