خانواده بزرگ در مقابل رقابت و تناقض: بررسي موردي سكونتگاه غير رسمي مرتضي‌گرد

مفهوم سكونت پيچيده و پوياست. از اين‌‌رو نظريات و ديدگاه‌هاي موجود در زمينه مفهوم سكونت كه اغلب در شرايط و ساختارهاي سكونتگاه‌هاي رسمي ارائه شده‌اند، در ساير سكونتگاه‌ها اثربخشي لازم را ندارند. با توجه ‌به گسترش سكونتگاه‌هاي غير رسمي، مطالعه و شناخت دقيق آنها مي‌تواند تأمل‌برانگيز باشد. هدف از اين پژوهش، شناخت ادراك و تجربۀ ساكنان از سكونت و چگونگي معنا و مفهوم‌بخشي به آن در زمينۀ سكونتگاه‌ غير رسمي مرتضي‌گرد واقع در منطقه كلانشهري تهران است. اين پژوهش در دسته پارادايم تفسيرگرايي قرار مي‌گيرد و از جنبۀ شناخت‌شناسي، تأكيد بر كنش و تعامل پژوهشگر با مورد پژوهش و حداقل فاصله عيني با مشاركت‌كنندگان پژوهش دارد. در اين پژوهش از موردكاوي به‌عنوان روش پژوهش و از تحليل ‌محتواي كيفي استقرايي آشكار به‌عنوان شيوه تحليل و به‌منظور تفسير داده‌هاي متني به‌دست آمده از مصاحبه‌هاي عميق نيمه‌‌ساختار يافته و مشاهده‌هاي ميداني، استفاده شده است. يافته‌هاي پژوهش بيانگر آن است كه در سكونتگاه‌ غير رسمي مرتضي‌گرد، مفهوم سكونتِ پويا و مؤلفه‌هاي تعريف‌گر آن همچون آرامش، سكون و امنيت در مراحل گوناگون از سكونت ديگرگونه معنا يافته و دگرديسي آن مشاهده مي‌شود.  يكبار از رهگذر زندگي در چارچوب خانواده‌اي بزرگ و احساس تعلق جمعي و بار ديگر، از طريق رقابت و تنازع درون‌گروهي، ارتقاء سرمايه‌ها و تصرف فضا. وجه بداعت نوشتار نمايش تفاوت معنايابي سكونت در سكونتگاه غير رسمي و تدقيق مفهوم و مؤلفه‌هاي تعريف‌گر آن در مراحل مختلف اسكان غير رسمي است.