مفهوم شهر هوشمند: مرور نظام‌‌مند تعاريف شهر هوشمند با استفاده از روش تحليل مفهوم تكاملي راجرز

تاكنون تلاش‌‌هاي گوناگوني براي روشن ساختن مفهوم «شهر هوشمند» شده است اما روشن ساختن مسائل مفهومي آن با استفاده از روشي نظام‌‌مند يك ضرورت است. در اين تحقيق، پرسش از مفهوم شهر هوشمند، پرسشي‌ست نظري از چيستي اين مفهوم در تعاريف ارائه‌‌شده در ادبيات نظري براي واضح‌‌سازي اين مفهوم با استفاده از روش تحليل مفهوم تكاملي راجرز. بدين‌‌ترتيب با استفاده از روش تحليل محتواي جهت‌‌دار، بر پايۀ عناصر ساختاري ارائه‌شده در روش تحليل مفهوم تكاملي راجرز (پيش‌آيندها، ويژگي‌‌ها و پس‌آيندهاي مفهوم)، كدگذاري داده‌‌ها و شناسايي مقوله‌‌ها در محتواي 99 تعريف شهر هوشمند انجام شده است. شناسايي پيش‌آيندهاي مفهوم در تعاريف، مبين آن است كه اگرچه مفهوم شهر هوشمند به‌شدت تحت تأثير فضاي مه‌‌آلود و پرهياهوي بازار فنّاوري است وليكن اكنون از مسيرهاي تعيين‌شده توسط شركت‌‌هاي عرضه‌كننده فنّاوري كمتر سخن گفته‌مي‌‌شود و بيشتر بر زمينه و چشم‌‌انداز در توسعۀ اين مفهوم تأكيد مي‌‌شود. وجه مشخصۀ اكثر تعاريف، تمايل به مشخص كردن ويژگي‌‌هاي عام عملكردي (اقتصاد، مردم، حكمروايي و ...) هوشمند براي شهر است و عينيّت يافتن ويژگي‌‌هاي ساختاري و عملكردي شهر هوشمند، عمدتاً با سه نتيجه – كيفيت زندگي، پايداري و بهينه‌‌سازي فرايندها - مرتبط دانسته شده است. تكامل مفهوم شهر هوشمند، تابع هم‌‌آفريني فنّاوري طي فرايند مشاركت همدلانه شهروندان است تا نقش شهروندان از «سوژه‌هاي داده» متخصصان فنّي به عامليتي توانمند در هوشمند كردن شهرها ارتقاء يابد.