نسخه‌شناسي دستنويس منتخب مثنوي معنوي به خط ملاصدراي شيرازي

از صدرالدين محمد بن ابراهيم قوامي شيرازي (متوفي 1045ق) معروف به ملاصدرا دست‌نوشته‌هاي متعددي برجاي مانده است. اين دست‌نوشته‌ها يا تأليفات اوست يا استنساخ‌هاي او از رسائل ديگران است. موضوع مقالۀ حاضر معرفي يكي از همين دست‌نوشته‌هاست. اين اثر شامل منتخبي از اشعار مثنوي معنوي مولوي است و در 13 برگ نوشته شده است. نسخۀ مذكور فاقد رقم كاتب يا تاريخ كتابت است و در موزۀ پارس شيراز نگهداري مي‌شود. از اين نسخه در فهارس نسخه‌هاي خطي يا آثار ملاصدرا ياد نشده است. اين مقاله با روش تحقيق تاريخي-‌‌توصيفي و تطبيقي و با هدف نسخه‌شناسي و بررسي مسالۀ انتساب خط نسخۀ منتخب مثنوي معنوي مولوي به ملاصدراي شيرازي نوشته شده است. بدين منظور، ابتدا به شواهد و سرگذشت تاريخي نسخه پرداخته شده و سپس از خط و برخي ويژگي‌هاي ظاهري آن سخن رفته است. اين بررسي نشان مي‌دهد كه نسخۀ مذكور شامل گزيده‌اي از ابيات دفاتر دوم تا چهارم مثنوي معنوي است و به‌احتمال در ايام جواني و دوران تحصيل ملاصدرا كتابت شده است. تاريخ صحافي نسخۀ فعلي نيز به اواخر سدۀ سيزدهم يا اوايل چهاردهم هجري قمري باز مي‌گردد. اين نسخه در اين دوره از طرف ميرزا ابوطالب رضوي به معتمدالدوله، فرمانفرماي فارس، اهدا شده است. ميرزا ابوطالب موسوي در دورۀ حكومت فرهاد ميرزا معتمدالدوله به صدارت ديوانخانۀ عدليۀ فارس رسيد. با اين حال، تاريخ الحاقي يادداشت آغاز نسخه مصادف با حكومت اويس‌ميرزا احتشام‌الدوله، فرزند فرهادميرزا، بر فارس است. او نيز لقب معتمدالدوله داشت.همچنين با تطبيق جزئيات خط اين نسخه با ديگر دست نوشته هاي ملاصدرا مي توان انتساب خط اين نسخه بدو را درست دانست.