تحليلي بر نحوۀ مواجهۀ برنامه‌هاي توسعۀ فضاييِ كلان‌شهر تهران با نواحي پيراشهري؛ مورد پژوهشي: پاكدشت

منطقۀ كلان‌شهري تهران همواره با مشكل گسترش سكونتگاه‌ها در نواحي حاشيۀ شهر روبه‌رو بوده و مواجهه با اين پديده يكي از مهم‌ترين دغدغه‌هاي سياست‌گذاران شهري بوده است. به‌تبع اين مسئله، حوزۀ شهري پاكدشت نيز از اين مشكل در يك نظام چندسطحي در سطوح منطقه‌‌اي، شهري و روستايي متأثر بوده است. از ابتداي تدوين برنامه‌هاي توسعۀ فضايي توجه به موضوع نواحي پيراشهري در دستوركار برنامه‌ها بوده است، اما اينكه اين برنامه‌ها از كدام زاويۀ ديد به نواحي پيراشهري نگريسته‌اند و چگونه با چالش‌هاي موجود در اين نواحي روبه‌رو شده‌اند مسئلۀ مورد بحث است. ازاين‌رو، پژوهش حاضر به‌دنبال ارزيابي نحوۀ مواجهۀ نظام برنامه‌ريزي فضايي مرتبط با توسعۀ پاكدشت با موضوع نواحي پيراشهري است. روش‌شناسي كلان انجام اين پژوهش از نوع روش‌هاي كيفي و مبتني بر روش تحليل محتواست. از اين روش براي تحليل و ارزيابي اسناد توسعۀ فضايي شهر پاكدشت به كمك نرم‌افزار Maxqda استفاده شده است. بر اساس تحليل‌هاي صورت‌گرفته، 9 مقولۀ 2 دستۀ كلان محتوايي و رويه‌اي در حوزۀ مواجهه با نواحي پيراشهري شهر پاكدشت شناسايي شدند كه از اين ميان مقوله‌هاي كالبدي ـ زيرساختي، نهادي ـ قانوني و اقتصادي در حوزۀ محتوايي و مقوله‌هاي برنامه‌ريزي يكپارچه و برنامه‌ريزي مشاركتي در حوزۀ رويه‌اي داراي بالاترين ميزان توجه و تأكيد در برنامه‌هاي توسعۀ فضايي بوده‌اند. بر اساس تحليل‌هاي انجام‌شده اين نتيجه به‌دست آمد: اين طرح‌ها علي‌رغم ورود به مباحث و موضوعات مرتبط نواحي پيراشهري نتوانسته‌اند براي كنترل، نظارت و ساماندهي اين نواحي سازوكارهاي يكپارچه و هماهنگي را در ارتباط با يكديگر طرح‌ريزي كنند.