تحليل جامعه‌شناختي نگرش‌هاي كليشه‌اي و پيش‌داوري در ميان اقوام ايراني

پژوهش حاضر كاوشي در تحليل جامعه‌شناختي نگرش‌هاي كليشه‌اي و پيش‌داوري در ميان اقوام ايراني است. روش مطالعه، كيفي و تحليل مضامين بر اساس نظريه مبنايي است كه با 11 نفر از قوم‌هاي كرد، لر، ترك و فارس با روش مصاحبه عميق تا رسيدن به اشباع نظري از طريق پرسشنامه نيمه‌ساختارمند مصاحبه شده است. تجزيه و تحليل داده‌ها بر اساس كدگذاري باز و تحليل مضمون انجام و بر اساس رويكرد استراوس و كوربين، مفاهيم در سه گروه شرايط زمينه‌اي، مداخله‌اي و ميانجي در شكل‌گيري نگرش‌هاي كليشه‌اي و ميانجي درباره اقوام ايراني دسته‌بندي شد و يك مدل پارادايمي براي تحليل جامعه‌شناختي نگرش‌هاي كليشه‌اي و پيش‌داوري در ميان اقوام ايراني استخراج شد. علل پيدايش تصورات قالبي و پيشداوري در ميان اقوام عمدتاً تحت تأثير احساس نياز به اقتدار، ايجاد يا حفظ قدرت در برابر هژموني دولت‌ها، رقابت ميان گروه‌هاي قومي براي كسب قدرت و منزلت، ستيز ميان منافع درون قومي در برابر منافع اقوام ديگر، حفظ تعلق به فرهنگ و قوميت و كسب هويت اجتماعي از طريق ازدواج درون‌گروهي است. در ميان اقوام اقليت، مقابله با هژموني فرهنگي و زباني قوم مسلط در پايتخت و در ميان قوم فارس حفظ برتري و رسميت زبان فارسي به عنوان شرايط علّي تصورات قالبي و پيشداوري بيشترين نقش را دارد. نظام‌هاي اجتماعي، اعم از نظام آموزشي رسمي و غيررسمي، رسانه‌اي، سياسي و مذهبي، تصورات قالبي و پيش‌داوري را در ايران توليد و بازتوليد مي‌كنند.