سنگ‌نبشته سَركُول اليگودرز، يادماني از ساخت ايل‌راه بختياري در عهد صفوي

از اوايل حكومت اتابكان لر، ايل بختياري كه در بخشي از قلمرو حكومتي لر بزرگ سكني داشته، همواره به صورت كوچ‌نشيني زندگي مي‌كردند و با احداث جاده و پل در مسيرهاي كوهستاني و صعب‌العبور، ايل‌راه‌هايي مي‌ساختند تا قلمرو سردسيري آنها را به قلمرو گرمسيري متصل كند. ايل‌راه چهارلنگ، از بزرگترين اين راه‌هاست. صعب‌العبورترين مسير اين ايل‌راه از سَركُول واقع در ميانكوه اليگودرز شروع و پس از عبور از پل كُول واقع بر رودخانه بزرگ بختياري، به كوه سالند ختم مي‌شود. بررسي‌هاي ميداني نويسندگان نشان داد آثاري از يك جاده قديمي در حد فاصل سركول تا پل كول وجود دارد كه در تمام نواحي صعب‌العبور اين مسير با تراشيدن سنگ، به ساخت يك جاده سنگ‌فرش با سنگ و ملات ساروج و چندين دهانه پل اقدام كرده‌اند. در آغاز اين جاده از سمت اليگودرز، يك سنگ‌نبشته بر تخته‌سنگ بزرگي نقش بسته كه نويسندگان براي اولين بار با دقت به بازخواني آن پرداختند. اين سنگ‌نبشته حكايت از آن دارد كه ساخت اين جاده توسط يوسف‌خان بختياري يكي از حاكمان محلي ايل بختياري در سال 1091 هجري قمري به اتمام رسيده است. در آغاز اين جاده در سركول نيز آثاري از يك قلعه تاريخي بزرگ و حصار و باروهاي آن وجود دارد كه به قلعه خليل خان معروف است. در اين نوشتار به معرفي اين سنگ‌نبشته و ابنيه‌هاي ساخته شده در اين مسير و ارتباط آن با سلسله حاكمان بختياري عهد صفوي پرداخته مي‌شود.