احوال و مسائل وجودي انسان در منطق الطّيرعطّار

احوال وجودي از برساخته‌هاي فيلسوفان اگزيستانسياليسم است؛ امّا ديگر مكاتب فكري نيز بدون اينكه نامي از احوال وجودي ذكر نمايند بدان پرداخته‌اند. يكي از اين مكاتب عرفان اسلامي است كه انديشه ورزي درباره انسان و حالات وجودي انسان، يكي از اصلي‌ترين شاخصه‌هاي آن محسوب مي‌گردد. حالات و مسائل وجودي انسان نظيرشادي، غم، تنهايي، ايمان، اميد ،مرگ و... موضوع بسياري از متون عرفان اسلامي بوده است. اين‌گونه مسائل و موضوعات، از مسائل و موضوعات مهم بشري هستندو هر انساني در هر مكان و زماني به آن‌ها مي‌انديشد و با آن ها درگيراست. شناخت انسان و احوال وي ازجمله مهم‌ترين مباحث مطرح‌شده در آثار عرفاي مسلمان است. در آثار ادبيات عرفاني هم به مقام و ويژگي‌ها و احوال انسان به‌عنوان اشرف مخلوقات توجّه ويژه شده است. يكي از مهم‌ترين آثار ادبيات عرفاني فارسي، منطق الطّير عطّار است. در سراسر اين منظومه به ويژگي‌ها و احوال وجودي انسان اشاره‌هاي دقيقي شده است كه استخراج و تبيين آن باعث شناخت هر چه بيشتر انديشه‌هاي عطّار و عرفان اسلامي مي‌گردد. در اين جستار با روش توصيفي و تحليلي بعد از بررسي مسائل وجودي انسان از منظر وجودگرايان و عطّار، به اين نتيجه رسيديم كه علي‌رغم تشابه نظرات عطّار با وجودگرايان درباره انسان و احوال وجودي او، ازآنجايي‌كه عطّار با بينش توحيدي و عرفاني به انسان و مسائل انساني مي‌نگرد بين انديشه‌هاي وي و وجودگرايان تفاوت‌هايي ديده مي‌شود. در انديشۀ عطّار نوع احوال وجودي آدمي نتيجۀ ارتباط او باخداي خويش است نه صرف تجربه‌هايي كه در طول زندگي خود به دست مي‌آورد.