زنديقگري و زنديق ستيزي در عصر عباسي بر اساس نظريه فبور

الحاد گري در عصر عباسي مفهومي متفاوت و گسترده تر از دوره هاي پيشين داشت. در اين دوره ملحد به مفهوم خدا ناباور يا انكاركننده ي نبوت نبود. بلكه ملحدان از ديدگاه خلفا و كارگزاران آنها كساني بودند كه نگرش ها و باورهاي سياسي و مذهبي شان در تعارض با دين اسلام بود و خلفا براي پاسداشت شريعت و حفظ وحدت امت اسلامي سركوب آنها را واجب و جايز مي دانستند. اين ملحدان كه اغلب آنها را زنديق مي خواندند از گروه هاي مختلف اجتماعي با نگرش هاي متفاوت بودند. جريان هاي فكري الحادي در قالب جنبش هاي سياسي و اجتماعي نمود مي يافت و مبارزه با آنها مهمترين دغدغه ي خلفا بود. در حالي كه بسياري از آنها ماهيت مذهبي نداشتند بلكه جنبه ي فرهنگي و اقتصادي داشتند. هدف از اين پژوهش، تحليل رويكردهاي خلفا و انديشمندان عصر عباسي در مبارزه با زنديقگري و ارتباط آنها با فضاي فكري و اعتقادي حاكم بر جامعه شان است. اين مقاله در پي پاسخگويي به اين سوال است كه چرا عباسيان همواره تلاش مي‌كردند جنبش‌ها و جريان هاي فكري را با دو ركن دين و زندقه پيوند بزنند؟ در اين نوشتار براي درك و دريافت مفهوم زنديقگري از نظريه ي لوسين فبور استفاده شده است. فبور در كتاب معروفش به تحليل الحادگري در قرون وسطي پرداخته و آن را از ديدگاه اجتماعي و سياسي بررسي كرده است. روش تحقيق در اين مقاله علي و شيوه گردآوري داده ها، كتابخانه اي است.