تطوّرات برهان صدّيقين در كلام فلسفي اشعري

برهان صدّيقين يكي از معروف ‌ترين و معتبرترين براهين اثبات وجود خدا در فلسفه و كلام اسلامي به‌شمار مي‌آيد. با اين وصف، سرگذشت و تطوّرات برهان مزبور در كلام اسلامي تاكنون مورد بررسي دقيق قرار نگرفته است. از جمله، تحوّلات برهان صدّيقين در كلام اشعري به عنوان يكي از چند مكتب كلامي برجسته در طول تاريخ كلام اسلامي شناسايي و تبيين نشده است. واكاوي و بازخواني متون كلامي اشعري نمودار آن است كه برهان صدّيقين از قرن ششم هجري به بعد با استقبال متكلّمان اشعري مواجه شده است و در پاره‌اي از آثار متكلّمان متأخّر اين مكتب به عنوان مهم‌ترين استدلال بر وجود خداوند قلمداد گرديده است. افزون بر اين، برخي از متكلّمان اشعري مثل فخر رازي و ايجي تقريرهايي تازه و ابتكاري از برهان صِدّيقين را ارائه نموده‌اند و بدين‌ترتيب در تقويت و ترويج و تكامل اين برهان در كلام اسلامي مساهَمَت و مشاركت درخور توجّهي داشته‌اند.