انديشه وصايت در دو قرن نخست هجري

وصايت و جانشيني از مباحث مهم پس از رحلت پيامبرص بود كه به دليل برداشت‌هاي متفاوت از آن زمينه‌هاي اختلاف در ميان مسلمانان را پديد آورد در حالي كه بر اساس گزارش منابع كهن تاريخي شيعه، وصايت علي (ع) و يازده فرزند او بارها مورد تاكيد پيامبرص وبرهمگان روشن بوده است. پس از انتخاب مردمي خليفه، تلاش امام علي ع، جهت ياد آوري براي بازگشت به فرامين پيامبرص، سودي نبخشيد و امام علي ع پس از عثمان به خلافت رسيد. حضرت در دوران خلافت در مناشدات خويش مجددا به اين مساله پرداختند. مساله وصايت پس از امام علي ع در زمان حسنين عليهم السلام همچنان مورد توجه بود وبه مردم ياد آوري مي شد. پس از واقعه عاشورا، در زمان امام سجاد ع جريان سياسي و فكري زيديه، در فضاي تقيه امام شكل گرفت. زيديه با تاكيد بروصايت، برنصوص دال برامامت تاكيد كردند و امامت امام علي ع را از باب نص خفي وامامت حسنين عليهم السلام را از باب نص جلي پذيرفتند. در عصر امام باقرو امام صادق عليهم السلام تلاش هاي زيادي براي بسط مساله وصايت صورت پذيرفت. توجه ويژه امام صادق ع برمساله وصايت، برخي را به اشتباه انداخت و با انتخاب اسماعيل به عنوان وصي امام ع جريان تازه اي در شيعه رقم خورد. پس از صادقين عليهم السلام به دليل اهميت اين مساله واهتمام ويژه شيعيان نسبت به تعيين مصداق آن، باور مندي به وصايت در شيعه رواج گسترش يافت. پژوهش حاضر با تاكيد بر نقش تعيين كننده وصايت در تحولات سياسي و فكري شيعه، در صدد است انديشه وصايت را در عصر حضور امامان عليهم السلام واكاوي نموده و سير تحولات آن را در منابع تاريخي و فرقه نگاري بررسي و به دلالت ها و چگونگي گسترش آن بپردازد.