بررسي و تحليل كيفي ساختارمند مطالعات انجام شده در حوزه هويت اجتماعي

هدف: گستردگي و پراكندگي مطالعات پيرامون هويت اجتماعي، ضرورت مروري ساختارمند بر تحقيقات انجام‌شده در اين حوزه را آشكار مي‌سازد. بررسي رويكرد، روش‌شناسي، يافته‌ها و نحوه سنجش هويت اجتماعي در مطالعات گذشته، گـام مؤثري براي ترسيم تصويري جامع‌تر از مطالعات صورت‌گرفته در اين حوزه ايجاد مي‌كند. ازاين‌رو، مطالعه حاضر باهدف دسته‌بندي مطالعات پراكنده پيرامون هويـت اجتماعي و راه گشايي براي تعريف و بررسي فراگير و كاربردي آن، در پي پاسـخ به اين سؤال است كـه هويـت اجتماعي در مطالعات گذشته، بر اساس چه رويكردهايي مورد مطالعه قرارگرفته اسـت.روش: با استفاده از روش فرا تركيب كيفي بر اساس راهبرد هفت مرحله‌اي ساندوسكي و بارسو، پس از بررسي و مقايسه مطالعات انجام‌شده پيرامون هويت اجتماعي و ارزيابي كيفي آن‌ها به‌ لحاظ رويكرد، روش‌شناسي و نتايج، تحليل كلي درباره آن‌ها ارائه‌شده است.يافته‌هـا: اين پژوهش ضمن دست‌يابي به سه مؤلفه «نگرش تقليل‌گراييِ هويت اجتماعي به هويت جمعي، جايگزيني با مؤلفه‌هاي هويت ملي و هويت اجتماعي» در مطالعات هويت اجتماعي، نشان داد كه مطالعات ساختارمند و منسجمي ناظر بر هويت اجتماعي با يك رويكرد علمي فراگير و كاربردي انجام نشده است؛ به همين خاطر، در ابعاد نظري و روش‌شناختي مطالعات، پراكندگي و چندگانگي قابل‌مشاهده است.نتيجه: مطالعات انجام‌شده پيرامون هويت اجتماعي تلقي يكساني از مفهـوم هويـت اجتماعي ندارنـد و به خاطر نبود مباني نظري و روش‏شناسي تحليلي فراگير و منسجم، عمدتاً در تعريـف و سـنجش هويت اجتماعي دچار نوعي تقليل‌گرايي مكتبي و اعوجاج مفهومي شده‌اند. براي جبران اين كاستي ‌ها و ارائه نظريه فراگير، پيشنهاد مي‌شود پژوهش‌هاي فرا مكتبي در فرايند شكل ‌گيري هويت اجتماعي انجام پذيرد.