بررسي پروفايل تنظيمكنندههاي رشد در اندامهاي زايشي درختان كشتبافتي و حاصل از پاجوش خرماي رقم برحي

اين پژوهش به‌منظور بررسي روند تغييرات تنظيم‌كننده‌هاي رشد مرتبط با ميوه‌نشيني در فصل گرده‌افشاني در نخل‌هاي خرماي كشت‌بافتي و نخل‌هاي ده‌ساله حاصل از پاجوش رقم برحي (10 ساله) در نخلستان ستاد پژوهشكده خرما و ميوه‌‏هاي گرمسيري در شهرستان اهواز انجام شد. در اوايل فصل بهار از درختان كشت‌بافتي و پاجوشي، نمونه‌برداري گل و ميوه در سه مرحله ظهور اسپات، اسپات رسيده و 2 هفته پس از گرده‌افشاني در سه تكرار صورت گرفت. به منظور ارزيابي ميوه دهي، سه اسپات ديگر در هر نخل 1 تا 2 روز قبل از باز شدن طبيعي با گرده نر غنامي به روش سنتي گرده‌افشاني شد. در نمونه‌هاي گل و ميوه جمع‌آوري شده از درختان كشت‌بافتي و پاجوشي، هورمون‌هاي گياهي اكسين ( ايندول بوتيريك اسيد و ايندول استيك اسيد)، جيبرلين (GA1, GA3, GA4, GA9)، سايتوكينين (كاينتين و زئاتين)، جاسمونيك‌اسيد و آبسيزيك‌‌اسيد اندازه‌گيري شدند. در هفته‌ پنجم پس از گرده‌افشاني، درصد ميوه‌نشيني، درصد ميوه‌هاي بكربار و درصد ريزش گل و ميوه در سه اسپات گرده‌افشاني شده در هر نخل مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه گياهان كشت‌بافتي نسبت به گياهان حاصل از پاجوش داراي درصد ميوه‌نشيني كمتر و ميزان ميوه‌هاي بكربار و ريزش گل و ميوه بيشتري بودند. عملكرد ميوه در گياهان كشت‌بافتي كمتر از گياهان حاصل از پاجوش بود. ميزان هورمون‌هاي جيبرلين، اكسين و سايتوكينين در گياهان حاصل از پاجوش در اغلب مراحل اندازه‌گيري شده بالاتر از گياهان كشت‌بافتي بود. گياهان كشت‌بافتي ميزان آبسيزيك‌‌اسيد و جاسمونيك‌اسيد بالاتري نسبت به گياهان پاجوشي داشتند. با استفاده از تجزيه رگرسيون خطي چندگانه و گزينش مدل برتر، ميزان آبسيزيك‌اسيد و جاسمونيك‌اسيد گل و ميوه، رابطه منفي با ميزان ميوه‌نشيني داشتند. درصد ميوه‌نشيني با ميزان كاينتين، ايندول استيك‌اسيد، GA3، GA4 و GA9 گل و ميوه همبستگي مثبت داشت و ميزان آبسيزيك‌‌اسيد و جاسمونيك‌اسيد داراي همبستگي منفي با ميوه‌نشيني بود.