ارزيابي شاخص بهره‌وري كاربرد كود نيتروژن و تحليل ارتباط آن با شاخص تغذيه نيتروژن در كاهو

ارتقاي بهره‌وري كاربرد كود نيتروژن (NUtE) در گياه يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي موجود در بخش كشاورزي است. شاخص NUtE كه به مفهوم مقدار زيست‌توده خشك (گرم) به ازاي نيتروژن جذب شده (گرم) توسط گياه است، تحت تاثير عواملي مانند اقليم و وضعيت تغذيه نيتروژن قرار دارد. بنابراين، ارائه راهكارهاي مديريتي براي افزايش NUtE مي‌بايست با در نظر گرفتن وضعيت نيتروژن در گياه انجام گيرد. در اين پژوهش، رابطه‌اي بين شاخص تغذيه نيتروژن (NNI) و شاخص NUtE در گياه كاهو بر اساس مفهوم غلظت نيتروژن بحراني استخراج شد. بدين منظور آزمايشي در گلخانه تحقيقاتي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران واقع در كرج، در دو دوره كشت با اعمال تيمارهاي مختلف كود نيتروژن انجام شد. شاخص‌هاي بهره‌وري جذب (NUpE)، كاربرد و تغذيه نيتروژن براي تمامي تيمارها محاسبه شدند. نتايج نشان‌داد كه شاخص NNI براي كشت اول در بازه 70/0 تا 22/1 و براي كشت دوم در بازه 60/0 تا 23/1 متغير بود. شاخص NUtE در اثر افزايش نرخ كاربرد كود، كاهش يافت. هم‌چنين، استفاده از كود نيتروژن بيشتر از ظرفيت جذب گياه، منجر به كاهش شاخص NUpE شد. رابطه بين شاخص NUtE و NNI به ازاي مقادير مختلف زيست‌توده مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد، در مقادير ثابت NNI با افزايش زيست‌توده، شاخص NUtE به صورت غيرخطي افزايش يافت. هم‌چنين، نمودار بهره‌وري كاربرد نيتروژن بحراني (NUtEc) به درستي تيمارهاي با و بدون محدوديت نيتروژن را از يكديگر متمايز نمود. در شرايط بهينه از نظر تغذيه كود نيتروژن، مقدار بحراني شاخص NUtE براي گياه كاهو، 24 (گرم بر گرم) به‌دست آمد.