ريشه‌هاي ارسطويي حدوث جسماني نفس نزد ملاصدرا

فلاسفه دربارۀ چيستي و حقيقت نفس، آراء متعددي مبتني بر دوگانه‌انگاري (تجرد نفس مبتني بر قدم، حدوث پيش از بدن يا همراه با آن) يا وحدت‌انگاري (حدوث جسماني نفس) ارائه كرده‌اند. ملاصدرا نفس را حادث جسماني ميداند. اصول حكمت متعاليه، همچون حركت جوهري و اصالت و تشكيك وجود، به انضمام نظريۀ حدوث جسماني نفس، قدرت و امكان اثبات معاد جسماني را يافته‌اند. ارسطو نيز حدوث نفس را جسماني دانسته است. اما اينكه ملاصدرا در اين بحث تا چه اندازه متأثر از آراء ارسطوست، تاكنون مورد بررسي قرار نگرفته است. هدف اين نوشتار آنست كه ريشه‌هاي ارسطويي بحث حدوث جسماني نفس نزد ملاصدرا را تبيين كند و براي رسيدن به مقصود از روش تحليل و مقايسه ديدگاهها بهره ميبرد. دستاورد مقالۀ حاضر اينست كه ملاصدرا در تعريف نفس به «صورت جسم طبيعي آلي» و بتبع اين تعريف، جوهر صوري بودن نفس، كمال اول بودن نفس براي بدن، تركيب اتحادي نفس و بدن و وحدت قواي نفس كه همگي دال بر حدوث جسماني نفسند، متأثر از ارسطوست. اما ديدگاه ارسطو بدليل التباس در بعضي از اقوالش و نداشتن موضعي درباب اصالت وجود يا ماهيت و عدم تصريح به حركت در جوهر و تشكيك وجود، داراي ابهام است.