مواجهه فلسفه اسلامي با فلسفه غرب در دوره قاجار

دورۀ قاجار از جهات مختلف، بويژه فرهنگي و علمي، در تاريخ معاصر ايران اهميت دارد. از يكسو، در اين دوره فلسفه و حكمت اسلامي در پايتخت جديد، با تأسيس مكتب فلسفي تهران رونق يافت و آغاز تحول فرهنگي و خردگرايي در اين شهر، موجب رونق علمي و فرهنگي آن گرديد. از سويي ديگر، دورۀ قاجار سرآغاز ارتباط فرهنگي با اروپاي مدرن و ورود فلسفۀ جديد غرب به ايران است. اين فلسفه از طريق ترجمۀ متون آموزشي و متون سياسي وارد ايران شد. اما نه براي اساتيد و متعاطيان فلسفۀ اسلامي و نه براي روشنفكران، بعنوان مسئله‌يي جدي مطرح نبود و مواجهۀ جدي فلسفي را در اين دوره پديد نياورد. اين پژوهش به بررسي دو رويكرد غالب به فلسفۀ مدرن غرب در اين دوره، يعني رويكرد تجددگرايانه و ترقي و رويكرد كلامي، ميپردازد. روش تحقيق، كتابخانه‌يي و سندپژوهي و توصيف و تحليل داده‌هاست. مسئله پژوهش، مواجهۀ اساتيد فلسفۀ اسلامي با فلسفۀ جديد غرب است و يافته‌هاي مقاله از عدم توجه جدي به فلسفۀ مدرن غرب در حوزۀ سنتي فلسفۀ اسلامي و بويژه مكتب تهران، بي‌اعتنايي حكما و مدرسان و محققان فلسفۀ اسلامي در اين دوره به فلسفۀ جديد غرب و عدم تعامل با آن حكايت دارند. در اين پژوهش ضمن نقد اين مواجهه و بررسي دلايل و علل مختلف فرهنگي، اجتماعي و معرفتي و... آن، گفتگو و تعامل با فلسفۀ جديد بجاي طرد و بيتفاوتي، پيشنهاد شده است.