گونه‌شناسي و سير تحول تاروكتوني در بستر ميترائيسم غربي

آيين پررمزوراز مهر بر اساس منابع مذهبي و تاريخي همچنين شواهد و يافته‌هاي باستان‌شناختي، پهنه جغرافيايي وسيعي دارد. مهرپرستي برخلاف دامنه گسترده، منابع آييني بسيار محدودي دارد. همين امر اساس مبهم ماندن بسياري از حقايق آيين را فراهم آورده است. بر اين بنياد براي كشف اسرار ميترا بايد به جستجو در شواهد و يافته‌هاي بصري در فضاهاي آييني فرقه يا به عبارتي ميترائيوم‌ها (مهرابه‌ها) بپردازيم. يكي از رايج‌ترين شواهد، صحنه تاروكتوني يا گاوكشي مِهري است. اين پيشگاه همچون يك متن آييني عمل مي‌كند و به انجام و باورهاي ميترايي دلالت دارد. از‌اين‌رو پژوهش حاضر به بررسي سرشت و نمادهاي تاوركتوني پرداخته و در صدد پاسخ به اين پرسش‌ها است: 1) سير تحول صحنه تاوركتوني در بستر ميترائيسم غربي چگونه بوده است؟ 2) بر پايه تغيير و تحولات رخ‌داده مي‌توان گروه يا مكتب هنري ويژه‌اي براي خلق صحنه‌ها در نظر گرفت؟ 3) نخستين الگو در پيوند با كدام محيط جغرافيايي و برگرفته از چه فرهنگ و مكتبي است؟ اين پژوهش با روش تحقيق توصيفي - تحليلي - آماري – تطبيقي و بر اساس مطالعات كتابخانه‌اي استوار است. نتايج بررسي سير تحول صحنه‌ها را در طول سده‌هاي متوالي پيدايش تا زوال نشان مي‌دهد كه در پاره‌اي از موارد در افتراق و تشابه هستند. بر اين بنياد مي‌توان آن‌ها را در سه گروه يا مكتب هنري وابسته به شرق، مركز و غرب دسته‌بندي كرد كه هر يك گوياي پتانسيل هنري و فرهنگي تك‌تك اعضاي جامعه ميترايي است. همچنين نخستين الگو به لحاظ قدمت در ارتباط با مصر و مكتب وابسته به شرق است.