بهره‌گيري از گوگل ارث انجين و داده‌هاي ماهواره‌اي در پايش تغييرات زيرحوضه تالاب هورالعظيم

تالاب هورالعظيم اكوسيستم‌ آبي مهمي در استان خوزستان است كه از بين رفتن آن، منجر به تغيير وضعيت اقليمي و اقتصادي-اجتماعي منطقه خواهد شد. اين پژوهش به بررسي سري زماني بدنه‌هاي آبي، پوشش گياهي، دماي سطح زمين، بارش، تبخير‌‌ و تعرق و سطح آب زيرزميني‌ تالاب هورالعظيم در دوره سال‌هاي 2000 تا 2022 مي‌پردازد. پژوهش حاضر، به‌منظور ارزيابي روند تغييرات پارامترهاي مختلف، از آزمون من-كندال و همبستگي اسپيرمن بهره گرفته است. پردازش سري زماني در سامانه‌ي متن‌باز گوگل ارث انجين انجام شد. در سري زماني تراز آب زيرزميني و پوشش گياهي، روند معني‌داري مشاهده نشد اما باتوجه به مقدار منفي آماره من-كندال تراز آب زيرزميني و مقدار مثبت پوشش گياهي، يكي از علل روند كاهشي غير‌‌ معني‌دار سطح آب زيرزميني مي‌تواند افزايش اراضي كشاورزي و بهره‌گيري از آب‌هاي زيرزميني باشد. نتايج آزمون من-كندال براي پارامتر تبخير و تعرق، دماي سطح زمين و بارش در تالاب هورالعظيم نيز روند معني‌داري را نشان نداد. نتايج اين پژوهش حاكي از آن بود كه بدنه‌هاي آبي عليرغم فرضيه‌ي پژوهش، از روند افزايشي برخوردارند. به نظر مي‌رسد اين موضوع نتيجه‌ي سيل‌هاي چند سال اخير و دخالت‌هاي انساني باشد. به‌منظور بررسي اين واقعيت كه تغييرات بدنه‌ها چقدر متأثر از تغيير اقليم مثل سيلاب و سدسازي بوده است از داده‌هاي كاوشگر جهاني آب‌هاي سطحي(GSWE) بهره گرفته شد. نتايج بررسي اين مجموعه داده نشان داد كه وجود آب از نظر مكاني- زماني، كاهشي و به‌شدت بحراني است. همچنين افزايش آب فصلي بر اثر شدت بارندگي و رخداد سيل و عوامل دخالت انساني مانند سد كرخه در بالادست تالاب هورالعظيم تأييد شد. نتايج آزمون همبستگي اسپيرمن نيز نشان داد كه تغييرات اقليمي مانند تغيير الگوي بارش و فعاليت‌هاي انساني مي‌توانند به‌ عواملي تبديل شوند كه بر سطح بدنه آبي تالاب هورالعظيم تأثيرگذار باشند. نتايج اين پژوهش مي‌تواند در مديريت تالاب هورالعظيم و تالاب‌هاي با شرايط مشابه مورد استفاده قرار گيرد.