نقد روش‌شناسي و معرفت‌شناسي انديشه نوح هراري

تفكر هراري، مانند هر انديشه ديگري، برخاسته از برخي اصول روشي و معرفت‌شناختي است. با توجه به تأثير مستقيم رويكرد روشي و معرفتيِ هر انديشمندي در چگونگي حصول نتايج، ضروري مي‌نمايد با روش تحليلي-انتقادي، به بررسي آنها پرداخته شود. در اين راستا نشان داده شده است هراري به «تجربه‌گرايي افراطي» تعلق خاطر دارد و از «استقراي ناقص» براي رسيدن به ادعاهاي كليِ خود استفاده مي‌كند؛ در حالي كه انحصار راه رسيدن به واقعيت در روش تجربي، ادعايي خودشكن بوده، استقراي ناقص از حيث منطقي براي رسيدن به نتايج كلي، كارايي لازم را ندارد. همچنين هراري از حيث روشي، در موارد متعدد با «طرح ادعاهاي بدون دليل» در تلاش است داستان منسجمي از سرگذشت انسان ارائه نمايد. با وجود اين، كنار هم قراردادن آنها در برخي موارد منجر به «ناسازگارهاي دروني» شده و نشان از يك «سطحي‌نگري» و عدم وسواس علمي در آثار اوست. بررسي روش‌شناختي و معرفت‌شناختي آثار هراري ما را به آن مي‌رساند كه او نتوانسته است اصول معرفتيِ درستي اتخاذ نمايد و به همين دليل اشكالات و كاستي‌هاي قابل توجهي در انديشه او رسوخ كرده است.