مراتب اعتبار و صدق معرفت‌هاي اعتباري

«اعتبار» در فلسفه كاربردهاي مختلفي دارد و امر اعتباري در مقابل امر حقيقي يا امر اصيل در موارد گوناگون به كار مي‌رود. به همين جهت بايد هنگام استفاده از اين واژه، مقصود از آن روشن باشد تا احكام امور اعتباري به معاني مختلف با يكديگر خلط نگردند. اين نوشتار با الهام از نكته‌اي كه مرحوم علامه مصباح2 متذكر آن شدند، در پي آن است نشان دهد «اعتبار» در همه كاربردهاي متنوع خود، معناي مشتركي در مقابل حقيقت دارد و آنچه معاني مختلف اعتبار ناميده مي‌شوند، گونه‌هاي مختلفي از اعتبارند كه مي‌توان ميان آنها مراتبي در نظر گرفت. توجه به معناي مشترك و مراتب مختلف اعتبار مي‌تواند نسبت اعتبارات مختلف را با يكديگر و وابستگي برخي به برخي ديگر را نشان دهد. علاوه بر آن، ملاك اعتبار در هر مرتبه، نشان‌دهنده مرتبه‌اي از حقيقت متناسب با ظرف آن مرتبه از اعتبار نيز هست؛ به طوري كه آنچه نسبت به مرتبه يا مراتبي اعتباري است، در ظرف خاصي داراي حقيقت و متناسب با آن، قابل سنجش خواهد بود. در اين مقاله با روش تحليل مفهومي از طريق مراجعه به كاربردهاي مختلف «اعتبار»، مراتب اعتبار تفكيك شده و ضمن اشاره به فوايد اين رتبه‌بندي، نتيجه آن در ملاك صدق و كذب معرفت‌هاي گوناگون از جهت مرتبه اعتباري كه در هر يك وجود دارد، بررسي شده است.