مدل يابي روابط ساختاري تروماي كودكي با علائم استرس پس از سانحه و گرايش به مصرف مواد با ميانجيگري تجارب تجزيه‌اي در بزرگسالان

مقدمه: اگرچه شواهد زيادي در زمينه نقش ويژه تروماي كودكي در سبب شناسي اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و گرايش به مصرف مواد وجود دارد، اما مطالعات اندكي، مكانيسم هاي دخيل در  شروع و حفظ اين اختلالات را بررسي نموده اند. از اين رو مطالعه حاضر با هدف بررسي مدل يابي روابط ساختاري تروماي كودكي با علائم استرس پس از سانحه و گرايش به مصرف مواد با ميانجيگري تجارب تجزيه اي در بزرگسالان انجام شد.روش كار: روش پژوهش توصيفي - همبستگي بود. جامعه پژوهش را كليه افراد مراجعه كننده به كلينيك ها و مراكز خدمات روان شناختي شهر تهران در زمستان سال 1402 تشكيل دادند. در اين مطالعه، 360 نفر به شيوه نمونه‌گيري در دسترس انتخاب شدند. ابزارهاي پژوهش شامل پرسشنامه آسيب‌هاي كودكي، چك ليست اختلال استرس پس از سانحه، مقياس آمادگي به اعتياد و مقياس تجارب تجزيه اي بود. براي تحليل داده‌ها از همبستگي پيرسون، مدل‌يابي معادلات ساختاري و از نرافزار SPSS-26 وAMOS-24  استفاده شد.يافته ها: نتايج يافته ها نشان از برازش مدل مورد نظر است. مسيرهاي مستقيم تروماي كودكي بر علائم استرس پس از سانحه ( (β = 0.22, T = 7.74)، گرايش فعال به مصرف مواد ، (β = 0.52, T = 3.39) و گرايش منفعل به مصرف مواد (T = 4.32, β = 0.55) معنادار بود (0/05 P). مسيرهاي مستقيم تجارب تجزيه اي بر علائم استرس پس از سانحه (0/72= T= 21/70 , β)، گرايش فعال به مصرف مواد (β = 0.71, T = 17.66) و گرايش منفعل به مصرف مواد (T = 46.61, β = 0.97)معنادار بود. به علاوه ضرايب غيرمستقيم تروماي كودكي از طريق تجارب تجزيه اي بر روي علائم استرس پس از سانحه و گرايش به مصرف مواد معنادار بودند (0/05 P). به طور كلي تجربه تروماي كودكي با ميانجي تجارب تجزيه اي در مجموع 67 درصد از واريانس علائم اختلال استرس پس از سانحه، 50 درصد از واريانس گرايش به مصرف مواد فعال و 92 درصد از واريانس گرايش به مصرف مواد منفعل را تبيين نمودند.نتيجه گيري: نتايج پژوهش حاكي از نقش مهم تروماي كودكي و به ويژه تجارب تجزيه اي در پيش بيني علائم استرس پس از سانحه و گرايش به مصرف مواد در بزرگسالان بود. بنابراين متخصصان باليني مي توانند جهت بهبود برنامه هاي مداخلاتي خويش براي درمان علائم استرس پس از سانحه و گرايش به مصرف مواد، به پديده تجزيه توجه ويژه اي داشته باشند.