ارزيابي فضاي عمومي محلات شهري با تأكيد بر مفهوم زمان (نمونه موردي: محله‌هاي گلسار و ساغريسازان در شهر رشت)

بيان مساله:با گذر زمان در جوامع كنوني، بر سرعت تغييرات افزوده مي‌گردد و ساختار استخوان‌بندي محلات سنتي، در نزاع مابين تجدد و سنت، تغيير مي‌يابند. درگذشته، زمان با مكان پيوند داشت و در ايجاد هويت خاص محله تأثيرگذار بود، اما در فرايند جهاني‌شدن، زمان فشرده شد و توانايي هويت‌سازي آن كاهش يافت. مسئله اين است كه چگونه مي‌توان مولفه‌هاي زماني را در فضاهاي عمومي محلات شناسايي كرد و راهكارهاي برنامه‌ريزي در جهت ارتقاء كيفيت اين فضاها را ارائه داد. هدف:شناخت و ارزيابي مولفه‌هاي زماني فضاهاي عمومي محلات شهري و ارائه راهبردها و راهكارهاي برنامه‌ريزي زمانمند در راستاي ارتقاء كيفيت فضاي عمومي محلات شهري از اهداف اين مقاله است.روش: دو محله سنتي (ساغريسازان) و جديد (گلسار) در شهر رشت، به‌عنوان نمونه انتخاب و شاخص‌هاي استخراج شده از متون نظري با استفاده از روش تحقيق تحليلي – اكتشافي، استخراج، ارزيابي و تحليل شدند. اطلاعات اسنادي و كتابخانه‌اي، مشاهده، مصاحبه با خبرگان، نمونه گيري و پرسش‌نامه (نمونه‌گيري احتمالي تصادفي ساده با تعيين حجم نمونه 380 توسط آزمون كوكران) طبق طيف پنج‌گزينه‌اي ليكرت جمع‌بندي و با استفاده از تحليل سلسله‌مراتبي (AHP) و تلفيق آن با ماتريس سوات تحليل و ارزيابي گرديد.يافته ها: مولفه‌هاي زماني (سال، فصل، ماه، روز و ساعت)، در كنار مولفه‌هاي تأثيرگذار متعارف در فضا (مولفه‌هاي كالبدي، عملكردي، فرهنگي و اجتماعي، ارتباطي، بصري و ادراكي)، بر كاركرد فضاهاي عمومي محلات شهري تأثيرگذار هستند. تبلور مولفه‌هاي زماني در محله‌هاي قديم و جديد متفاوت است و با ارزيابي فضاي عمومي محلات، راهكارهاي برنامه‌ريزي زمانمند معرفي گرديدند. نمود مولفه‌هاي زماني هر محله، متناسب با بستر زماني آنها و متفاوت با ديگر محلات است و مديريت ساختارهاي زماني، بر افزايش كيفيت فضاهاي عمومي محله تأثيرگذار است. نتيجه گيري:نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه هر محله زمان‌هاي خاص خود را دارد و لازم است چارچوب زمانمند خاص آن در برنامه‌ريزي‌هاي آتي ارتقاي كيفيت فضاي عمومي محلات مدنظر قرار گيرد.