طراحي و اعتباريابي الگوي آموزش مصرف بهينه انرژي در دوره ابتدايي

با توجه به چالش هاي كنوني محيط زيست، هدف پژوهش حاضر طراحي و اعتباريابي يك الگوي آموزش مصرف بهينه انرژي در دوره ابتدايي است. براي اين منظور علاوه بر تحليل محتواي كمي (مقوله اي) دروس دوره ابتدايي از منظر مصرف بهينه انرژي و ارزيابي سواد انرژي دانش آموزان در شهرستان كرمانشاه، بر اساس مباني، مولفه ها و مفروضه هاي يك الگوي مطلوب آموزش و تلفيق نظرات كارشناسان و خبرگان برنامه ريزي درسي در آن، الگويي براي آموزش مصرف انرژي در كتاب هاي درسي مقطع ابتدايي طراحي و مورد اعتباريابي قرار گرفته است. اين پژوهش از نظر هدف كاربردي و از لحاظ روش شناسي تحقيق آميخته از نوع اكتشافي است. حوزه پژوهش براي تحليل محتواي كتاب هاي درسي شامل همه كتب مقطع ابتدايي، براي سنجش ميزان سواد انرژي شامل كليه دانش آموزان مقطع ابتدايي شهرستان كرمانشاه و براي اعتباريابي الگوي طراحي شده شامل معلمان دوره ابتدايي، متخصصين تعليم و تربيت، و مولفين كتابهاي درسي مي باشد كه از روش نمونه گيري هدفمند و ملاك محور تا رسيدن به اشباع نظري (تعداد 19 نفر) از متخصصان آموزش انرژي و تعليم و تربيت استفاده شد. ابزار جمع آوري اطلاعات مورد نياز براي طراحي الگو مطالعات اسنادي، مصاحبه و پرسشنامه بود و به منظور اعتبار و پايايي از روش سه سويه سازي نظري استفاده شد. نتايج تحليل يافته نشان داد كه در بين كتاب هاي دوره ابتدايي، بيشترين توجه به مقوله الگوي مصرف در كتاب هاي فارسي و علوم تجربي پايه هاي پنجم و ششم بوده كه عمدتا مبتني بر مولفه هاي شناختي و عملكردي مي باشد. همچنين نشان داد كه سواد انرژي دانش آموزان مقطع ابتدايي در ابعاد شناختي پايين بوده و از اين جهت بر بعد عملكردي آنها نيز تاثيرگذار بوده است. در نهايت الگوي مطلوب آموزش مصرف انرژي مشتمل بر عناصر برنامه درسي نظير اهداف، انتخاب محتوا، سازماندهي، فعاليتهاي يادگيري و روش تدريس، منابع يادگيري، گروه بندي، زمان، مكان و ارزشيابي طراحي گرديد. بررسي اعتباريابي از متخصصان مطالعات برنامه درسي و آموزش محيط زيست نشان داد كه الگوي طراحي شده با درجه بالايي از اطمينان مورد قبول مي باشد. بر اين اساس پيشنهاد مي شود، الگوي مصرف بهينه انرژي، مؤلفه ها و چگونگي آموزش آن كه در اين پژوهش طراحي شده است، جزو سرفصل ها و برنامه هاي آموزشي در دوره ابتدايي قرار گيرد.