هم‌افزايي اقتصاد دانش‌بنيان و دفاع دانش‌بنيان در جمهوري اسلامي ايران (با رويكرد مطالعه تطبيقي آن با كشورهاي منتخب)

از نيمه قرن بيستم، دانش به مهم‌ترين عامل تحول در وجوه مختلف حيات بشر بدل شده است، اين دگرگوني‌ها در ساحت اقتصاد و دفاع به ظهور الگوهاي اقتصاد دانش‌بنيان و دفاع دانش‌بنيان انجاميد و متعاقباً قدرت ملي سيماي جديدي يافت. با مدنظر قراردادن نكته فوق، هدف اين مقاله فهم تحولات صورت‌گرفته در عرصه اقتصاد و دفاع در عصر دانايي است تا با تعامل هرچه بهتر ميان آنها بر قدرت ملي ايران افزوده شود. مقاله حاضر در چارچوب چندمتغيره رَند كه مختص تحليل و ارزيابي قدرت مليِ دانش‌بنيان است انجام شده است. ارزيابي دانش‌محوري نيز مبتني بر روش KAM صورت گرفته است. با ارزيابي شاخص‌ها و مولفه‌ها درمي‌يابيم كه باوجود چند دهه سياست‌گذاري و ورود اقتصاد دانش‌محور و دفاع دانش‌بنيان به اسناد بالادستي كشور ازجمله برنامه‌هاي پنج‌ساله توسعه از برنامه چهارم به بعد، اما ميزان تحقق دانش‌محوري در بخش اقتصاد و دفاع كشور نامطلوب بوده و كماكان جايگاه ايران در ميان كشورهاي جهان نامناسب است. همچنين نتايج تحليل‌هاي كمّي و خروجي برنامه‌هاي توسعه در چارچوب روش‌شناختي فوق‌الذكر، بيانگر آن هستند كه تلاش‌هاي صورت‌گرفته تاكنون عمدتاً بر متغيرهاي منابع ملي و توانمندي نظامي به‌صورت جزيره‌اي و جدا از هم متمركز بوده است، حال آنكه مؤلفه‌هاي عملكرد ملي بيشترين نقش را در تبديل قابليت‌هاي ملي به توانمندي نظامي و در نتيجه ارتقاي قدرت ملي دارند. از اين‌رو جهت‌گيري اصلي سياست‌ها مي‌بايست بر بهبود مؤلفه‌هاي عملكرد ملي كه نقش حلقه واسط ميان اقتصاد دانش‌بنيان و دفاع دانش‌بنيان را ايفا مي‌كنند تغيير كند.