گونه ‌شناسي انتقادي ديدگاه مستشرقان در مورد انعكاس موضوعات آخرالزماني و منجي ‌گرايانه در قرآن

رخدادهاي آخرالزماني و ظهور برخي پديده‌ها در دوره پاياني تاريخ بشر، از جمله دغدغه‌ها و باورهاي مشترك اديان است. با توجه به اعتقاد غالب مسلمانان به اين‌گونه اتفاقات و به‌ ويژه ظهور منجي در آخرالزمان؛ برخي مستشرقان به مصدريابي اين باورها پرداخته و به طور خاص در مورد حضور يا عدم آن اعتقادات در قرآن اظهارنظر كرده‌اند. نوشتار پيش‌رو، تلاش كرده است ديدگاه خاورپژوهان در اين زمينه را احصا و دسته‌بندي كند. در گام نخستين با روش انكشافي و توصيفي، آراي غربيان در موضوع احصا گرديده و سپس با روش‌هاي تطبيقي، اين ديدگاه‌ها در گونه‌هاي چندگانه‌اي دسته‌بندي شده و در انتها اين ديدگاه‌ها مورد تحليل و نقد كلي قرار گرفته است. مطابق يافته‌هاي اين تحقيق، مي‌توان آراي محققان غربي در اين موضوع را در چهار قالب دسته‌بندي كرد: نفي هرگونه اشاره به اين موضوعات، اشاره به برخي موضوعات به غير از منجي، اشاره به موضوع منجي ولي غير از امام مهدي(عج) و در نهايت، اشاره به مهدويت. برخي مستشرقان نيز به انعكاس ديدگاه عالمان و مفسران مسلمان در اين زمينه اقدام كرده‌اند كه گزارشي از آن نيز ارائه شده است.