نقدي بر فنجان زرّين پايه‌دار موزۀ تمدن‌هاي آسيايي كشور سنگاپور

بي‌گمان دورۀ ساساني يكي از باشكوه‌ترين دوره‌هاي تاريخي ايران است؛ اين شكوه، از گستره هنر و فرهنگ ايران ساساني بر بخش بزرگي از جهان، از مرزهاي هلني تا به شرق‌دور قابل فهم مي‌آيد. با وجود اين، پيوندهاي ايران و شرق دور بويژه با چين، بسي معنادار است. سواي پيشينۀ پيوندهاي تاريخي دو سويه، فروپاشي شاهنشاهي ساساني و مهاجرت هزاران نوازنده و هنرمند ساساني به همراه دودمان شاهي (يزدگرد)، سرفصلي نو در اثرگذاري هنر ايران ساساني بر چين و سپس بر سيلا و ژاپن شد.موضوع اين مقاله به «فنجان زرين پايه‌دار» پرهياهوي «موزۀ تمدن‌هاي آسيايي كشور سنگاپور» مي-پردازد. اين زرنگاره در خارج از ايران بنام Golden Shipwreck Tang (اثر كشتي‌سان زرين دورۀ تانگ)، برخلاف سكوت خبري داخلي، موضوع مقاله‌ها، كاتالوگ‌ها، همايش‌ها، برنامه‌هاي گسترده رسانه‌اي و حتا سياسي بوده است. اين زرنگاره يادآور تركيبي از هنر ساساني-دوره تانگ (چين) است. اين اثر، داراي نقش هشت رامشگر-نوازنده با سازهاي مختلف با آرايه معروف نقش مرواريد است. در تمامي گزارش‌هاي پيشين، بر پيدايي آن از يك كشتي غرق‌شدۀ چيني در نزديكي جزيرۀ سوماتره (اندونزي) به سدۀ ششم ميلادي (دوره تانگ) با مقصد ايران (سپسين‌تر به سدۀ چهارم هجري با مقصد بغداد) داستان‌پردازي شده است. نگارنده با به چالش كشيدن اين اثر، ضمن «جعلي» دانستن آن، اين رفتارهاي آگاهانۀ با پيشينه را، بخشي از «تلاش براي تحريف، تخريب، درآمدزايي» بيگانگان از راه ميراث كهنيك ايران‌زمين با «ابزار كشورهاي ثروتمند داراي موزه‌هاي نوپا» ارزيابي مي‌كند.