مطالعه تأثير كنه‌كشي عصاره ميوه خيار تلخ ‏‏(‏Momordica charantia‏) روي كنه ‏تارتن دولكه‌اي ‏Tetranychus urticae‏ ‏‏(‏Acari: Tetranychidae‏)‏

كنه تارتن دولكه‌اي Tetranychus urticae (Acari:Tetranychidae)، از مهم‌ترين آفات محصولات كشاورزي مي‌باشد كه داراي زادآوري بالا و توانايي ايجاد مقاومت به آفت كش هاي آلي را دارد. با توجه به افزايش آلودگي محيط زيست در اثر مصرف آفت كش هاي شيميايي، كاربرد عصاره هاي گياهي به‌دليل تأثير حشره كشي و كنه كشي به عنوان روشي جايگزين عليه كنه‌هاي آفت مورد توجه قرار گرفته است. اين پژوهش براي تعيين تركيبات شيميايي عصاره ميوه خيار تلخ و بررسي سميت عصاره هاي هگزاني و اتانولي آن روي بالغين كنه تارتن دولكه‌اي به‌صورت طرح كاملاً تصادفي در چهار تكرار همراه با شاهد به روش‌هاي سميت تنفسي و تماسي و اثر دوركنندگي انجام شد. بعد از 24 ساعت مرگ‌ومير كنه ها بررسي شد. نتايج زيست سنجي ها نشان داد كه با افزايش غلظت عصاره هاي خيار تلخ ميزان مرگ‌ومير كنه تارتن دولكه‌اي و اثر دوركنندگي افزايش يافت. عصاره هگزاني خيار تلخ در غلظت 1000 ميكروگرم بر سانتي‌مترمربع بيش‌ترين تلفات (75.56 درصد) را در سميت تماسي داشت. عصاره اتانولي خيار تلخ در غلظت 1000 ميكروليتر بر ليتر هوا در كنه تارتن دولكه‌اي بيش‌ترين تلفات (79.89 درصد) را در سميت تنفسي داشت. اثر دوركنندگي پنج ساعت بعد از كاربرد عصاره اتانولي خيار تلخ، با افزايش غلظت از 200 ميكروليتر، به ميزان 80 درصد افزايش يافت. در عصاره ميوه خيار تلخ 16 تركيب مختلف شناسايي شد و مونوترپنوئيدهاي لينالول اكسيد، ليمونن اكسيد و 8- هيدروكسي لينالول بيش‌ترين مقدار را داشتند. بنابراين مي توان عصاره اتانولي خيار تلخ را در غلظت هاي بالا به‌دليل داشتن مونوترپنوئيدها براي محافظت گياهان به ويژه محصولات زراعي در برابر كنه تارتن دولكه‌اي توصيه كرد.