عوامل مؤثر بر توزيع درآمد در مناطق روستائي ايران: رويكرد پانل كوانتايل

مقدمه: توزيع عادلانه درآمد در جامعه به‌عنوان يك عامل مهم براي افزايش رفاه اجتماعي و بالا بردن بهره وري در كشور ضروري است. با عنايت به اينكه بررسي آثار و عملكرد شاخص هاي اقتصاد كلان و سياست‌هاي اقتصادي بر توزيع درآمد در بين خانوارهاي فقير و ثروتمند مي تواند متفاوت باشد لذا در اين مقاله به ‌صورت كاربردي، ضمن استخراج وضعيت توزيع درآمد در قالب سه شاخص؛ ضريب جيني، ضريب جيني تعميم يافته با تاكيد بر نقش ثروتمندان و ضريب جيني تعميم يافته با تاكيد بر نقش فقرا، اثر متغيرهاي كلان اقتصادي بر نابرابري درآمد در مناطق روستايي استان‌هاي كشور با استفاده از رويكرد پانل كوانتايل و با تخمين دو مدل متفاوت مورد مطالعه قرار گرفت. روش شناسي: در اين مقاله با استفاده از اطلاعات درآمد - هزينه خانوار، ضريب جيني و ضريب جيني تعميم‌يافته در بازده زماني 1385-1398 محاسبه و سپس با استفاده از روش رگرسيون پانل كوانتايل و تصريح دو رابطه، به بررسي اثرات ماليات (مشتمل بر ماليات هاي مستقيم و غير مستقيم، هزينه هاي دولت (مشتمل بر هزينه هاي جاري و عمراني)، توليد ناخالص داخلي و توسعه مالي بر توزيع درآمد در مناطق روستائي استان هاي ايران پرداخته مي شود. يافته ها: نتايج اين پژوهش حاكيست افزايش نرخ ماليات در مناطق روستايي در صورتي كه توزيع درآمد ميان ثروتمندان مناسب نباشد، مي تواند موجب بهبود توزيع مورد اشاره گردد. ليكن هزينه هاي دولت در حالت كلي باعث توزيع درآمد به نفع فقرا مي شود كه با تجزيه اين هزينه هاي به هزينه هاي جاري و عمراني اين اثرات معني دار نمي باشـد. هم‌چنين، سياستگـذار اقتصـادي مي تواند از ماليات غير مستقيم به عنوان ابزاري براي تثبيت توزيع درآمد در وضعيت مطلوب استفاده نمايد. در پايان اثر توسعه مالي متناسب با وضعيت توزيع درآمد در مناطق روستايي متفاوت بوده و فرضيه كوزنتس در مناطق روستايي تاييد نمي شود.  بحث و نتيجه گيري: با توجه به يافته هاي اين مطالعه، اثر متغيرهاي كلان اقتصادي بر توزيع درآمد در مناطق روستايي كشور متناسب با اينكه توزيع مذكور در چه شرايطي قرار داشته و چه اقشاري از جامعه در اولويت  قرار گيرند، متفاوت است و سياستگذار اقتصادي در اعمال ابزار هاي اقتصادي جهت بهبود توزيع درآمد بايد شرايط اشاره شده را در نظر بگيرد.