تجربيات زيسته اساتيد دانشگاه تبريز از اضطراب اطلاعاتي و پيامدهاي آن: مطالعه‌اي پديدار‌شناسانه

هدف: يكي از مشكلات و چالش‌هاي نوظهور كه با رشد و گسترش فناوري‌هاي جديد و ظهور و رشد مكاتب فلسفي جديد از جمله پساساختارگرايي ظاهر شد، اضطراب اطلاعاتي است. پساساختارگرايي يكي از مكاتب نوظهوري است كه در باب دانش و رشد ريزومي دانش ديدگاه‌هاي برجسته‌اي دارد. اين نوع اضطراب كه عمدتاً يك نوع بحران معرفت‌شناختي است، در سايه گسترش تفكر ريزومي به وجود آمده است. هدف پژوهش حاضر، واكاوي ادراكات و تجربيات اساتيد دانشگاه تبريز از اضطراب اطلاعاتي و ابعاد و پيامدهاي آن است.روش‌شناسي: روش مورد استفاده در اين پژوهش از نوع پارادايم كيفي و از نوع پديدارشناسي تفسيري است. شركت‌كنندگان در اين پژوهش، 20 نفر از اعضاي هيئت ‌علمي دانشگاه تبريز بودند كه به صورت نمونه‌گيري هدفمند انتخاب شدند. داده‌ها با توجه به مصاحبه‌هاي عميق، فردي و نيمه‌ساختاريافته گردآوري شد و تا زمان اشباع داده‌ها، مصاحبه‌ها تداوم پيدا كرد. پس از پياده‌سازي مكتوب مصاحبه‌ها، داده‌ها‌ي مصاحبه‌ها بر اساس رويكرد هرمنيوتيك و بر اساس روش ديكلمن، تانر و الن (1989) مورد تجزيه و تحليل قرارگرفتند.يافته‌ها‌: از تجزيه و تحليل تجربيات اعضاي هيئت ‌علمي دانشگاه تبريز 513 كد، 4 مضمون اصلي ماهيت حرفه (فرهنگ شغلي، ارتقاي شغلي، تعامل حرفه‌اي، توليد دانش)، عوامل مداخله‌گر اضطراب اطلاعاتي (حجم زياد اطلاعات و كمبود زمان، ظهور فناوري‌هاي جديد، ترس از دست دادن اطلاعات مهم، ناتواني مديريت نظام شناختي، فرهنگ اشتراك دانش و دستيابي به يافته‌هاي علمي نوين)، پيامدهاي اضطراب اطلاعاتي (تشويش و اضطراب ذهني، احساس وانهادگي، بحران تصميم‌گيري، عملكرد حرفه‌اي و انباشت وظايف حرفه‌اي) و راهبردهاي مديريت اضطراب اطلاعاتي (ارتقاي مهارتهاي شناختي و فراشناختي، ارتقاي مهارت‌هاي ارزيابي اطلاعات، ارتقاي سواد رسانه‌اي، خودمراقبتي و خويشتن‌داري و مهارت‌هاي مديريت) حاصل شد.نتيجه‌گيري: با توجه به ماهيت شغلي اعضاي هيئت علمي دانشگاه و اين كه اين قشر بيشتر در معرض اضطراب اطلاعاتي هستند و اين اضطراب مي‌تواند عملكرد شغلي آنان را تحت تأثير قرار دهد، مي‌توان با اتخاذ راهبردهايي نظير رشد مهارت‌هاي شناختي و فراشناختي، مديريت اطلاعات و ارتقاي نظام معرفت‌شناختي فرد، اضطراب اطلاعاتي را در آنان كاهش داد.